Δύο ημέρες μετά τον θάνατο της μητέρας του Ελισάβετ, ο Κάρολος Γ’ ανακηρύχθηκε και επίσημα σήμερα «Βασιλιάς» από το Συμβούλιο Ενθρόνισης.
Η ανακοίνωση της ανακήρυξής του διαβάστηκε από το μπαλκόνι του ανακτόρου Σεντ Τζέιμς, ενώπιον της Φρουράς του Βασιλιά και εκατοντάδων πολιτών.
Αμέσως μετά ακούστηκε ο εθνικός ύμνος ενώ κανονιοβολισμοί έπεφταν σε όλη τη χώρα προς τιμή του Καρόλου. Είχε προηγηθεί μια τελετή στο παλάτι Σεντ Τζέιμς, όπου συνεδρίαζε το Συμβούλιο Διαδοχής και πριν από την ανακήρυξη του Καρόλου ανακοινώθηκε επισήμως ο θάνατος της βασίλισσας Ελισάβετ.
Ο νέος βασιλιάς δήλωσε ότι «συνειδητοποιεί βαθύτατα» τα «καθήκοντα και τις βαριές ευθύνες» που συνδέονται με το νέο αξίωμά του, κατά την ορκωμοσία του ενώπιον του Συμβουλίου.
«Η βασιλεία της μητέρας μου ήταν απαράμιλλη όσον αφορά τη διάρκεια και την αφοσίωσή της (…) Έχω βαθύτατη συνείδηση αυτής της μεγάλης κληρονομιάς, των καθηκόντων και της βαριάς ευθύνης που μου μεταβιβάστηκαν», είπε ο 73χρονος βασιλιάς.
«Προσεύχομαι για την καθοδήγηση και τη βοήθεια του Παντοδύναμου Θεού για την εκτέλεση αυτού του καθήκοντος που ανατέθηκε σε εμένα και για το οποίο τώρα θα αφιερώσω την υπόλοιπη ζωή μου», πρόσθεσε. Οι περίπου 200 επίσημοι προσκεκλημένοι φώναξαν «Ο Θεός να σώζει τον βασιλιά» προτού να ξεκινήσει η υπογραφή των εγγράφων.
Μεταξύ άλλων, παρόντες ήταν η βασιλική σύζυγος Καμίλα, ο νέος διάδοχος του θρόνου πρίγκιπας Ουίλιαμ, θρησκευτικοί ηγέτες, η πρωθυπουργός Λιζ Τρας και πολλοί πρώην πρωθυπουργοί, όπως ο Γκόρντον Μπράουν, ο Ντέιβιντ Κάμερον, ο Μπόρις Τζόνσον και η Τερέζα Μέι.
Ο Κάρολος Γ’ ανέρχεται στον θρόνο σε μια δύσκολη περίοδο, με το Ηνωμένο Βασίλειο να αντιμετωπίζει τη χειρότερη οικονομική κρίση των τελευταίων 40 ετών.
Η μεγαλοπρεπής τελετή της στέψης
Η στέψη του Βρετανού μονάρχη είναι μια μεγαλοπρεπής τελετή, μοναδική στην Ευρώπη, της οποίας οι κανόνες χρονολογούνται πολλούς αιώνες πριν. Η στέψη της Ελισάβετ Β’ το 1953 χρειάστηκε πάνω από ένα χρόνο προετοιμασίας.
Η στέψη του μονάρχη δεν λαμβάνει χώρα αμέσως μετά τον θάνατο του προκατόχου του θρόνου, προκειμένου να τηρηθεί μια περίοδος πένθους και να δοθεί η ευκαιρία να διοργανωθεί η τελετή.
Η Ελισάβετ Β’, που έγινε βασίλισσα στις 6 Φεβρουαρίου του 1952, την ημέρα που πέθανε ο πατέρας της, στέφθηκε στις 2 Ιουνίου του 1953, δηλαδή 15 μήνες αργότερα μπροστά σε πάνω από 8.000 προσκεκλημένους στο Αββαείο του Ουέστμινστερ.
Ο νέος βασιλιάς, ο 73χρονος Κάρολος, αναμένεται να προτιμήσει «μια πιο γρήγορη και πιο μικρή στέψη», σύμφωνα με τον Μπομπ Μόρις, ειδικό σε θέματα που αφορούν τη βρετανική μοναρχία.
Η τελετή γίνεται στο Αββαείο του Ουέστμινστερ. Χοροστατεί ο αρχιεπίσκοπος του Καντέμπουρι, κορυφαίος θρησκευτικός αξιωματούχος της Αγγλικανικής Εκκλησίας και δεύτερος στην ιεραρχία της μετά το Βρετανό μονάρχη.
Ο αρχιεπίσκοπος του Καντέμπουρι παρουσιάζει αρχικά τον νέο μονάρχη στους παρευρισκόμενους, που τον επιδοκιμάζουν διά βοής.
Στη συνέχεια, ο μονάρχης δίνει τον όρκο της στέψης (Coronation Oath Act), που γράφτηκε το 1688: δεσμεύεται να κυβερνήσει τον λαό του με βάση τους νόμους του Κοινοβουλίου, να εφαρμόσει τον νόμο και τη δικαιοσύνη «με ευσπλαχνία» και να «κάνει ό,τι είναι δυνατόν» για να προστατεύσει την Αγγλικανική Εκκλησία και τον προτεσταντισμό.
Στη συνέχεια ακολουθεί το τελετουργικό του χρίσματος με καθαγιασμένο λάδι και ο αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπουρι ευλογεί τον μονάρχη στον θρόνο του βασιλιά Εδουάρδου, που κατασκευάστηκε το 1300 και χρησιμοποιείται σε κάθε στέψη από το 1626.
Ο μονάρχης στη συνέχεια λαμβάνει τα βασιλικά σύμβολα, ένα σκήπτρο και μετά το στέμμα που θα τοποθετήσει στο κεφάλι του νέου βασιλιά ο αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπουρι. Τα μέλη της βασιλικής οικογένειας υποβάλλουν τα σέβη τους και μεταλαμβάνουν της Θείας Κοινωνίας.
Στέψη της συζύγου
Εκτός κι αν υπάρξει διαφορετική απόφαση, εάν ο νέος μονάρχης είναι άνδρας, η σύζυγός του ανακηρύσσεται βασίλισσα και στέφεται σε μια αντίστοιχη, αλλά πιο απλή τελετή. Στην περίπτωση του Καρόλου, η σύζυγος του Καμίλα δεν μπορεί να γίνει βασίλισσα, αλλά μόνο «βασιλική σύζυγος», καθώς δεν είναι η πρώτη σύζυγος του βασιλιά. Στην περίπτωση που στον θρόνο ανεβαίνει γυναίκα, ο σύζυγός της δεν γίνεται βασιλιάς και δεν λαμβάνει το ιερό χρίσμα.
Τα κοσμήματα του βρετανικού στέμματος
Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι η μοναδική μοναρχία στην Ευρώπη που συνεχίζει να χρησιμοποιεί συγκεκριμένα σύμβολα στις τελετές στέψης.
Το στέμμα του Αγίου Εδουάρδου, που κατασκευάστηκε το 1661 για τη στέψη του Καρόλου Β’, είναι η κορώνα που παραδοσιακά χρησιμοποιείται στην τελετή. Κατασκευασμένο από χρυσό και ασήμι, με ρουμπίνια και ζαφείρια, ζυγίζει πάνω από δύο κιλά.
Το αυτοκρατορικό στέμμα τοποθετείται στο τέλος της τελετής και για τη βασιλική πομπή. Αποτελούμενο από 2.868 διαμάντια, κατασκευάστηκε το 1937 για τη στέψη του βασιλιά Γεωργίου ΣΤ’. Το φορά επίσης ο μονάρχης κατά την ετήσια συνεδρίαση για την έναρξη των εργασιών του Κοινοβουλίου.
Προσκεκλημένοι
Το 1953, στη στέψη της Ελισάβετ Β’ παρευρέθησαν 8.251 προσκεκλημένοι, εκπροσωπώντας 181 χώρες και εδάφη.
Μετά την τελετή, μια μεγάλη πομπή πραγματοποιήθηκε στους δρόμους του Λονδίνου. Παρόλο που το Αββαείο του Ουέστμινστερ και το παλάτι του Μπάκιγχαμ απέχουν μεταξύ τους λιγότερο από ενάμιση χιλιόμετρο, η διαδρομή της πομπής έφθασε τα 7,2 χιλιόμετρα το 1953 προκειμένου να την παρακολουθήσουν όσο το δυνατόν περισσότεροι άνθρωποι.
Οι εξουσίες του μονάρχη του Ηνωμένου Βασιλείου
Στη Βρετανία ο βασιλιάς έχει κυρίως τελετουργικό ρόλο και δεν αναμένεται από αυτόν να παρεμβαίνει στις πολιτικές υποθέσεις. Ωστόσο ως αρχηγός του κράτους διατηρεί ορισμένες συνταγματικές εξουσίες. Ο θάνατος της βασίλισσας Ελισάβετ Β’ ανοίγει μια μακρά περίοδο πένθους για τη βασιλική οικογένεια της Βρετανίας, η οποία θα διαρκέσει επτά ημέρες μετά την κηδεία της, η ημερομηνία της οποίας δεν έχει διευκρινιστεί ακόμη, ανακοίνωσαν σήμερα τα Ανάκτορα του Μπάκιγχαμ.
Ξεχωριστά από το εθνικό πένθος που πρόκειται να κηρύξει η βρετανική κυβέρνηση, αυτό το «βασιλικό πένθος», που ξεκινά σήμερα, τηρείται από τα μέλη της βασιλικής οικογένειες και το προσωπικό που εργάζεται για αυτή, όπως και για τα στρατεύματα που συμμετέχουν στις τελετές.
Η κηδεία της Ελισάβετ στο Αββαείο του Ουέστμινστερ αναμένεται να πραγματοποιηθεί περίπου δέκα ημέρες μετά τον θάνατό της, γύρω στις 19 Σεπτεμβρίου. Στη συνέχεια θα ταφεί στο παρεκκλήσι του πύργου Ουίνδσορ.
Οι βασιλικές κατοικίες — κάποιες από τις οποίες είναι ανοικτές στο κοινό, όπως τα μουσεία στα ανάκτορα του Μπάκιγχαμ, το Μπαλμόραλ στη Σκωτία και το Σάντριγχαμ στην ανατολική Αγγλία– θα παραμείνουν κλειστά μέχρι την ημέρα της κηδείας, διευκρίνισαν οι υπηρεσίες του νέου βασιλιά της Βρετανίας Καρόλου Γ’.
Οι σημαίες σε αυτά θα κυματίζουν μεσίστιες ως τις 08:00 (τοπική ώρα, 10:00 ώρα Ελλάδας) της ημέρας που λήγει το βασιλικό πένθος.
Οι πολίτες καλούνται να αφήσουν λουλούδια στις βασιλικές οικίες σε όλη τη Βρετανία, αλλά δεν θα ανοίξει βιβλίο συλλυπητηρίων, με τα μηνύματα να στέλνονται μόνο διαδικτυακά.
Αθλητικές διοργανώσεις και πολιτιστικές εκδηλώσεις ακυρώθηκαν, τα μεγάλα καταστήματα είναι σήμερα κλειστά, ενώ οι εργαζόμενοι στους σιδηρόδρομους της Βρετανίας και τα ταχυδρομεία ανέστειλαν τις απεργιακές τους κινητοποιήσεις.
Σήμερα στις 13:00 (τοπική ώρα, 15:00 ώρα Ελλάδας) θα ακουστούν 96 κανονιοβολισμοί – ένας για κάθε έτος της ζωής της βασίλισσας — από διάφορα μέρη του Λονδίνου, όπως το Χάιντ Παρκ και ο Πύργος του Λονδίνου.
Ρόλος στο Κοινοβούλιο
Το κοινοβούλιο είναι η ανώτατη νομοθετική αρχή στη Βρετανία και περιλαμβάνει τη Βουλή των Κοινοτήτων, τη Βουλή των Λόρδων και το Στέμμα -άλλος όρος για την μοναρχία.
Το Στέμμα είναι η πιο παλιά συνιστώσα του βρετανικού συστήματος διακυβέρνησης, αλλά οι εξουσίες του έχουν εξασθενήσει με την πάροδο του χρόνου και σήμερα είναι σε μεγάλο βαθμό τιμητικές.
Διορισμός κυβέρνησης
Την επομένη των βουλευτικών εκλογών, ο μονάρχης καλεί τον αρχηγό του κόμματος που κέρδισε τις περισσότερες έδρες βουλευτών στην Βουλή των Κοινοτήτων να αναλάβει την πρωθυπουργία και να σχηματίσει κυβέρνηση.
Έναρξη κοινοβουλευτικής περιόδου ή διάλυση του κοινοβουλίου
Ο μονάρχης κηρύσσει την έναρξη των εργασιών του κοινοβουλίου κάθε χρόνο σε μια τελετή γεμάτη παραδόσεις, που ονομάζεται η Ομιλία του Θρόνου, και προχωράει στην ανάγνωση των σχεδίων της κυβέρνησης για τους επόμενους 12 μήνες.
Αυτό το μεγάλο ετήσιο γεγονός αρχίζει εν γένει με την άφιξη του μονάρχη στο Ουέστμινστερ, με πομπή από τα Ανάκτορα του Μπάκιγχαμ. Φορώντας το αυτοκρατορικό στέμμα, ο βασιλιάς ή η βασίλισσα εισέρχεται στην Βουλή των Λόρδων.
Ο αξιωματούχος του κοινοβουλίου που είναι γνωστός ως “Black Rod” πηγαίνει τότε να καλέσει τους βουλευτές της Βουλής των Κοινοτήτων, όπου αυτοί του κλείνουν συμβολικά την πόρτα στο πρόσωπο, σε μια ένδειξη ανεξαρτησίας από τη μοναρχία.
Το Στέμμα διαλύει με την ίδια επισημότητα το κοινοβούλιο πριν από τη διεξαγωγή νέων βουλευτικών εκλογών.
Βασιλική έγκριση
Όταν ένα σχέδιο νόμου εγκρίνεται από την Βουλή των Κοινοτήτων και την Βουλή των Λόρδων, αυτό επιδίδεται στον μονάρχη για να επικυρωθεί και να αποκτήσει την ισχύ νόμου.
Αν και ο βασιλιάς μπορεί να αρνηθεί να επικυρώσει ένα νομοσχέδιο, στην πραγματικότητα πρόκειται απλώς για μια τυπική διαδικασία.
Ο τελευταίος μονάρχης που αρνήθηκε να δώσει την έγκρισή του ήταν η βασίλισσα Άννα, το 1708.
Εμπιστοσύνη στον πρωθυπουργό
Η βασίλισσα Ελισάβετ Β’ δεχόταν τους πρωθυπουργούς μία φορά την εβδομάδα, σε μια ακρόαση κατά τη διάρκεια της οποίας αυτοί την ενημέρωναν για τα σχέδιά τους και τις ανησυχίες τους. Η συνάντηση αυτή γινόταν όλο και περισσότερο μέσω τηλεδιάσκεψης προς το τέλος της βασιλείας της.
“Μου λένε τι συμβαίνει ή αν έχουν προβλήματα, και μερικές φορές μπορώ επίσης να τους βοηθήσω με τον έναν ή τον άλλο τρόπο”, δήλωνε η εκλιπούσα βασίλισσα σε ένα ντοκιμαντέρ που μεταδόθηκε το 1992, σημειώνοντας ότι “αυτοί γνωρίζουν ότι μπορώ να είμαι αμερόληπτη”.
Αξιώματα
Ο μονάρχης έχει την εξουσία να διορίσει Λόρδους στο κοινοβούλιο, αλλά η εξουσία αυτή ασκείται μόνον βάσει της γνώμης των υπουργών της κυβέρνησης.
Ο βασιλιάς απονέμει επίσης προσωπικά τον τίτλο του ιππότη, τιμώντας αυτούς που είχαν σημαντική συμβολή στην βρετανική κοινωνία, σε όλους τους τομείς.
Η κυβέρνηση παραδίδει στον μονάρχη κάθε χρόνο κατάλογο με τους υποψηφίους προς έγκριση για δημόσιες τιμές.
Συνταγματικές κρίσεις
Ο μονάρχης έχει την εξουσία να ασκήσει τα βασιλικά του προνόμια “σε περίπτωση σοβαρής συνταγματικής κρίσης”- τότε εξουσιοδοτείται να διαφωνήσει με την γνώμη των υπουργών, αλλά αυτό δεν έχει συμβεί ποτέ στην σύγχρονη εποχή.
Επικεφαλής της Αγγλικανικής Εκκλησίας
Ως κεφαλή της Εκκλησίας της Αγγλίας, ο βασιλιάς έχει την εξουσία να διορίζει επισκόπους και αρχιεπισκόπους, αλλά ακόμη και σε αυτό, αυτή του η εξουσία ασκείται σύμφωνα με τη γνώμη εκκλησιαστικής επιτροπής.
