Μεγάλη κινητικότητα καταγράφεται τις τελευταίες ημέρες στην πλατφόρμα του ΔΕΔΔΗΕ για τα «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη» έπειτα από την απόφαση του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) για πρόωρη λήξη του προγράμματος στις 15 Μαΐου (από τέλος Ιουνίου που προβλεπόταν).
Το ενδιαφέρον κορυφώνεται καθώς όσα νοικοκυριά θελήσουν στο μέλλον να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκό θα πρέπει να εφαρμόσουν το μοντέλο net-billing, το οποίο αυξάνει τους χρόνους απόσβεσης της επένδυσης, σε σύγκριση με το net-metering που εφαρμόζεται σήμερα.
Διακόσιες αιτήσεις καθημερινά
Ειδικότερα, το τελευταίο δεκαήμερο, οι αιτήσεις φτάνουν τις 200 σχεδόν σε καθημερινή βάση. Συνολικά, τα εγκατεστημένα συστήματα που έχουν εγκατασταθεί στον έναν χρόνο του προγράμματος “Φωτοβολταϊκά στη Στέγη” έχουν φτάσει τις 7.000, εκ των οποίων περίπου οι μισές περιλαμβάνουν και προσθήκη μπαταρίας για αποθήκευση ενέργειας.
Τα συμβασιοποιημένα συστήματα, που δεν έχουν ακόμη συνδεθεί με το ηλεκτρικό δίκτυο φτάνουν τα 13.000, εκ των οποίων περίπου το 70% είναι φωτοβολταϊκά με μπαταρία.
Εάν διατηρηθεί ο ίδιος ρυθμός υποβολής φακέλων εκτιμάται ότι έως τα μέσα Μαΐου που κλείνει το πρόγραμμα μπορεί να υποβληθούν άλλες 10.000 αιτήσεις. Η φρενίτιδα που καταγράφεται οφείλεται στην επιδίωξη όχι μόνο της επιδότησης που προσφέρει το πρόγραμμα αλλά κυρίως της κατοχύρωσης μιας ευνοϊκής τιμολόγησης της αυτοπαραγωγής με το σύστημα του net metering.
Η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ, όπως αναφέρει στέλεχος του υπουργείου, αναμένεται σύντομα να υπογράψει την πολυαναμενόμενη, εδώ και έναν χρόνο, υπουργική απόφαση για την αυτοπαραγωγή ενέργειας, η οποία θα περιλαμβάνει τους όρους, τις προϋποθέσεις εφαρμογής, τις χρεώσεις του net-billing και άλλες λεπτομέρειες του νέου μοντέλου ενεργειακού συμψηφισμού που είχε θεσμοθετηθεί τον περασμένο Μάρτιο με τον νόμο 5037/2023. Στόχος είναι να έχει δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης πριν τις 15 Μαΐου οπότε λήγει το τρέχον πρόγραμμα “Φωτοβολταϊκά στη Στέγη” ώστε να μην υπάρξει νομοθετικό κενό για την εκκίνηση του net-billing.
Ποιοι εξαιρούνται από το net billing;
Το νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ το οποίο συζητείται αυτές τις ημέρες στη Βουλή, περιορίζει την εφαρμογή του ενεργειακού συμψηφισμού (net-metering) μόνο σε λίγες κατηγορίες καταναλωτών, αποκλείοντας την πλειονότητα αυτών, δηλαδή νοικοκυριά, επιχειρήσεις και ενεργειακές κοινότητες, και προκρίνει την εφαρμογή ενός σχήματος ταυτοχρονισμένου συμψηφισμού με πώληση της περίσσειας ενέργειας (net-billing). Ωστόσο, προβλέπει και ορισμένες εξαιρέσεις καθώς με net-metering θα μπορούν να συνεχίσουν μόνο:
-όσοι υπαχθούν έως τις 15 Μαΐου στο πρόγραμμα “Φωτοβολταϊκά στη Στέγη”
– φωτοβολταϊκά που αναπτύσσονται από αγρότες με ισχύ έως 30 kW (κιλοβάτ)
– φωτοβολταϊκά δήμων
– φωτοβολταϊκά που εγκαθιστούν νομικά πρόσωπα, δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, που επιδιώκουν κοινωφελείς ή άλλους δημόσιους σκοπούς,
– φωτοβολταΪκά που αναπτύσσονται αποκλειστικά, για την κάλυψη ενεργειακών αναγκών πολιτών που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας και νοικοκυριών που πλήττονται από την ενεργειακή ένδεια.
Οι αβεβαιότητες της επόμενης ημέρας
Ο Σύνδεσμος Εταιριών Φωτοβολταϊκών (ΣΕΦ) επισημαίνει τις αβεβαιότητες για την επόμενη ημέρα της αυτοπαραγωγής καθώς δεν έχει διευκρινιστεί εάν θα υπάρξει εκ νέου επιδότηση των μπαταριών σε συστήματα net-billing κι αν όχι, τι προτίθενται να πράξουν τα συναρμόδια υπουργεία. Σήμερα, το μόνο διαθέσιμο εργαλείο για όσους δεν κάνουν χρήση των επιδοτήσεων είναι η έκπτωση δαπανών που οδηγούν σε λιγότερη φορολογική επιβάρυνση σε όποιον εγκαθιστά ένα οικιακό φωτοβολταϊκό (με ή χωρίς μπαταρία).
«Αυτό το θετικό μέτρο δεν είναι αρκετό για να οδηγήσει σε χρόνους αποπληρωμής συγκρίσιμους με τα ισχύοντα έως σήμερα», σημειώνει ο σύμβουλος του ΣΕΦ κ. Στέλιος Ψωμάς. Σε ότι αφορά το ΦΠΑ, πρόταση του Συνδέσμου είναι να εφαρμοστούν και στην Ελλάδα οι πρόνοιες της σχετικής Κοινοτικής Οδηγίας 2022/542 της 5ης Απριλίου 2022 όπως π.χ. στη Γερμανία η οποία προχώρησε σε θέσπιση μηδενικού συντελεστή ΦΠΑ για φωτοβολταϊκά συστήματα σε κατοικίες και κτίρια που χρησιμοποιούνται για δραστηριότητες δημοσίου συμφέροντος. Σε αντίστοιχες κινήσεις έχουν προχωρήσει η Ολλανδία (0% από 21% μέχρι πρότινος), η Βρετανία (0% ΦΠΑ για ηλιακούς συλλέκτες και αντλίες θερμότητας, από 5% που ήταν μέχρι πρότινος), η Κροατία (0% ΦΠΑ από 25% μέχρι πρότινος).
Διαφορές net-metering και net-billing
Ο ενεργειακός συμψηφισμός στο net-metering αφορά το σύνολο της παραγόμενης ενέργειας από φωτοβολταϊκά, ενώ στο net-billing (ταυτοχρονισμένος συμψηφισμός) μόνο το ποσοστό της παραγόμενης ενέργειας που ιδιοκαταναλώνεται σε πραγματικό χρόνο.
Στο net-metering, η παραγόμενη ενέργεια που δεν ιδιοκαταναλώνεται σε πραγματικό χρόνο εγχέεται στο δίκτυο όπου “αποθηκεύεται” για διάστημα έως και τριών ετών και συμψηφίζεται στην τιμή του τιμολογίου που έχει συμφωνηθεί με τον πάροχο ηλεκτρικής ενέργειας.
Αντιθέτως στο net-billing, όπως εξηγεί ο κ. Ψωμάς, όλη η πλεονάζουσα ενέργεια εγχέεται στο δίκτυο και αποζημιώνεται με ρυθμιζόμενη τιμή για συστήματα έως 1 MW, η οποία σήμερα είναι στα 6,5 λεπτά/κιλοβατώρα, δηλαδή πολύ χαμηλότερα από τις τιμές των τιμολογίων που ισχύουν σήμερα, και με τις οποίες γίνεται ο συμψηφισμός στο net-metering.
Σύμφωνα με τον ΣΕΦ, θα πρέπει να στηριχτούν τα μικρά συστήματα αυτοπαραγωγής και ιδιοκατανάλωσης, που ήταν διαχρονικά ο «παρίας» των εφαρμοζόμενων πολιτικών. Στην Ελλάδα σήμερα έχουμε λιγότερα από 12.000 νοικοκυριά με net-metering.
Την ίδια ώρα στην Ολλανδία, περισσότερα από 2,6 εκατ. νοικοκυριά έχουν εγκαταστήσει φωτοβολταϊκά για αυτοκατανάλωση (45% της ετήσιας εγκατεστημένης ισχύος, με τα εμπορικά συστήματα επί στεγών να καλύπτουν επιπλέον ένα 30%).
Το 2023 τα μικρά συστήματα αυτοκατανάλωσης στη χώρα μας ήταν μόλις το 3,2% της νέας εγκατεστημένης ισχύος. Παρόλα αυτά, σύμφωνα με στοιχεία του ΣΕΦ, συντηρούσαν το 17,5% των θέσεων εργασίας στον κλάδο.
