Το «υπάρχουν και χειρότερα», ίσως να ακούγεται για πολλούς ακόμα και μίζερο, αλλά πρόσφατη έρευνα καταδεικνύει ότι εκατομμύρια κάτοικοι ανεπτυγμένων χωρών θα έπρεπε να το σκέφτονται.
Ποιος θα περίμενε ότι πολίτες φτωχών -ακόμα και εμπόλεμων- κρατών, όπως η Ουκρανία, το Ισραήλ, ακόμα και η Υεμένη, θα απολάμβαναν πολύ καλύτερης ψυχικής υγείας, απ’ ότι συνάνθρωποί τους που διαμένουν σε πλούσια κράτη, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο.
Στη νέα εντυπωσιακή έκθεση που δημοσιεύτηκε από τον αμερικανικό οργανισμό Sapien Labs, οι ερευνητές κατάφεραν να συγκεντρώσουν δεδομένα από 71 χώρες, μετρώντας τον τρόπο που η ψυχολογική κατάσταση τους επηρεάζει την ικανότητά τους να λειτουργούν στη ζωή τους. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ψυχική ευεξία είναι η ικανότητα ενός ατόμου να χειρίζεται το φυσιολογικό στρες και τις αντιξοότητες της ζωής και να συνεισφέρει παραγωγικά στην κοινωνία.
Με τη Δομινικανή Δημοκρατία και τη Σρι Λάνγκα να ποζάρουν στη κορυφή και τα πλούσια κράτη να σημειώνουν γενικά κακές επιδόσεις, οι ερευνητές καταλήγουν πως «ο μεγαλύτερος πλούτος και η οικονομική ανάπτυξη δεν οδηγούν απαραίτητα σε μεγαλύτερη ψυχική ευημερία».
Δεδομένα από 500.000 ανθρώπους
Αν και η μέτρηση της ψυχικής υγείας είναι μια ιδιαίτερα δύσκολη υπόθεση, κάθε χρόνο το Sapien Labs δημοσιεύει έκθεσή του για την ψυχική κατάσταση των ανθρώπων παγκοσμίως.
Το 2023 ήταν το 4ο έτος που δημοσιεύεται τέτοια έκθεση έργου, συγκεντρώνοντας απαντήσεις από περισσότερα από 500.000 άτομα σε 71 χώρες που εκτείνονται σε 9 γεωγραφικές περιοχές (Αγγλόφωνες χώρες, Δυτική και Ανατολική Ευρώπη, Λατινική Αμερική, Κεντρική, Νότια και Νοτιοανατολική Ασία και Δυτική και Βόρεια Αφρική).
Η αξιολόγηση της ψυχικής ευημερίας (MHQ) παρέχει μια βαθμολογία που τοποθετεί τα άτομα σε ένα φάσμα από δυστυχισμένους έως ευημερούντες. Όπως αναφέρει η έκθεση, αυτή η βαθμολογία έχει αποδειχθεί ότι σχετίζεται συστηματικά με την παραγωγικότητα στην εργασία και τη ζωή καθώς και με την κλινική επιβάρυνση. Συνεπώς, μια σχετική μέτρηση που μπορεί να βοηθήσει στην ενημέρωση τόσο για την ψυχική ευεξία όσο και για τη λειτουργική ικανότητα των πληθυσμών.
Οι βαθμολογίες εξετάζουν Διάθεση & Προοπτική, αυτοαποκλεισμό, Δύναμη και Κίνητρο, Προσαρμοστικότητα & Ανθεκτικότητα, Γνώση και Σύνδεση Μυαλού-Σώματος.
Σε αυτές τις παραμέτρους, η Δομινικανή Δημοκρατία, η Σρι Λάνκα και η Τανζανία βρίσκονται στην κορυφή της κατάταξης με βαθμολογίες MHQ 88 ή υψηλότερες. Η Βραζιλία, η Νότια Αφρική, το Ηνωμένο Βασίλειο και το Ουζμπεκιστάν (Ρωσόφωνο) βρίσκονται στον πάτο, με τις βαθμολογίες MHQ να κυμαίνονται από 48 έως 53.
Φτωχοί και εμπόλεμοι σε καλύτερη θέση
Αν και στην έρευνα, οι ερευνητές δεν περιέλαβαν την Ελλάδα, τα αποτελέσματα, υποδηλώνουν ότι, παρά το γεγονός ότι οι κάτοικοι στην Υεμένη -στην οποία οι άνθρωποι βιώνουν τη χειρότερη ανθρωπιστική κρίση των τελευταίων ετών- λειτουργούν καλύτερα συγκριτικά με τους Βρετανούς, τους Αυστραλούς και τους Ιρλανδούς, που θεωρούνται φιλελεύθερες δημοκρατίες.
Ακόμα και οι Ουκρανοί και οι Ισραηλινοί βρίσκονται σε πολύ καλύτερη ψυχική φόρμα απ’ ότι οι Ιρλανδοί, οι Ισπανοί και οι Βρετανοί! Προφανώς, οι Ισραηλινοί δεν βιώνουν τα δεινά του πολέμου όπως οι Παλαιστίνιοι, ενώ ούτε οι Ουκρανοί στη κεντρική και δυτική χώρα υποφέρουν όπως εκείνοι των ανατολικών περιοχών, ωστόσο, δεν παύει η χώρα τους να βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση.
Η Υεμένη παρουσίασε υψηλότερες βαθμολογίες στον κοινωνικό αυτο-αποκλεισμό σε σχέση με την Ιρλανδία και την Αυστραλία.
Ο κόσμος δεν συνήλθε από τη πανδημία
Όπως καταδεικνύει η έρευνα, η ψυχική ευημερία παρέμεινε στα χαμηλά της μετά την πανδημία χωρίς και πάλι καμία ένδειξη να επανέλθει στα προ πανδημίας επίπεδα. Το 2023, τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο όσο και σε επίπεδο επιμέρους χωρών, οι βαθμολογίες ψυχικής ευημερίας (MHQ) παρέμειναν σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητες σε σχέση με το 2021 και το 2022, μετά από μια απότομη πτώση κατά τα χρόνια της πανδημίας.
Πρόκειται για ένα εύρημα που προβληματίζει τους ερευνητές, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με τη μόνιμη επίδραση της πανδημίας και τον τρόπο με τον οποίο ζούμε και εργαζόμαστε και την ενίσχυση των υφιστάμενων συνηθειών (π.χ. εξ αποστάσεως εργασία, διαδικτυακή επικοινωνία, κατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων, χρήση πλαστικών μιας χρήσης) σωρευτικά μας ώθησαν σε έναν χώρο φτωχότερης ψυχικής ευεξίας.
Οι νεότερες γενιές, ιδιαίτερα εκείνες κάτω των 35 ετών, είδαν τις πιο απότομες μειώσεις στην ψυχική ευεξία κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ενώ εκείνες άνω των 65 παρέμειναν σταθερές.
Με αυτές τις μειώσεις να επιμένουν σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, η πανδημία ενίσχυσε μια προϋπάρχουσα τάση φτωχότερης ψυχικής ευημερίας για τις νεότερες γενιές που είναι πλέον ορατή σε όλο τον κόσμο.
Στη κορυφή οι Λατινοαμερικάνοι… που δεν έχουν spartphone
Όπως και τα προηγούμενα χρόνια, αρκετές χώρες της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής ήταν στην κορυφή της κατάταξης των χωρών, ενώ οι πλουσιότερες αγγλόφωνες χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Αυστραλία που βρίσκονται πολύ χαμηλά.
Αυτό το πρότυπο υποδηλώνει ότι ο μεγαλύτερος πλούτος και η οικονομική ανάπτυξη δεν οδηγούν απαραίτητα σε μεγαλύτερη ψυχική ευημερία, σύμφωνα με τους ερευνητές.
Το 2023, τα δεδομένα από το Global Mind Project προσδιόρισαν βασικούς παράγοντες που εξηγούν αυτά τα μοτίβα, όπως η απόκτηση smartphone σε νεαρή ηλικία, η συχνή κατανάλωση εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφών και η φθορά των φιλιών και των οικογενειακών σχέσεων, που είναι συνήθως πιο διαδεδομένα σε πλούσιες χώρες που κυριαρχεί το διαδίκτυο.
Με άλλα λόγια, βάζουμε τα χεράκια μας και βγάζουμε τα ματάκια μας στις ανεπτυγμένες φιλελεύθερες χώρες, τη στιγμή που σε περιοχές του κόσμου ο κόσμος βιώνει ανείπωτο πόνο.
