Ο «πληθωρισμός του ελαιολάδου» τρέχει με διψήφια ποσοστά σε όλη την Ευρώπη – Αρνητική πρωτιά για τις τιμές στην χώρα μας.
Σε υψηλά επίπεδα εξακολουθούν να κινούνται οι τιμές στο ελαιόλαδο από το χωράφι έως το ράφι, με την ευρωπαϊκή αγορά να κινείται σε αχαρτογράφητα νερά και τους αναλυτές να μην μπορούν ακόμα να προσδιορίσουν πότε θα ξεκινήσει η αποκλιμάκωση. Ενδεικτικό της κατάστασης είναι ότι οι μεγαλύτερες ανατιμήσεις καταγράφονται σε τρεις από τις κορυφαίες παραγωγούς ελαιολάδου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με τη χώρα μας να φιγουράρει στη δεύτερη θέση. Επίσης, σε όλες τις χώρες ο «πληθωρισμός του ελαιολάδου» τρέχει με διψήφια ποσοστά.
Ειδικότερα, όπως προκύπτει από τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η ευρωπαϊκή στατιστική αρχή, Eurostat, τον Ιανουάριο του 2024, η τιμή του ελαιολάδου στην ΕΕ ήταν κατά 50% υψηλότερη από τον Ιανουάριο του 2023.
Η τιμή του ελαιολάδου εκτοξεύτηκε στα ύψη το δεύτερο εξάμηνο του 2023 με αύξηση 37% τον Αύγουστο (σε σύγκριση με τον Αύγουστο του 2022).
Η τάση αυτή επιταχύνθηκε τον Σεπτέμβριο (+44%) και τον Οκτώβριο (+50%). Η κορύφωση του ετήσιου ρυθμού μεταβολής σημειώθηκε τον Νοέμβριο του 2023 (+51% σε σύγκριση με τον Νοέμβριο του 2022). Τον Δεκέμβριο σημειώθηκε μικρή επιβράδυνση, καθώς οι τιμές ήταν 47% υψηλότερες (σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο του 2022).
Οι πρωταγωνιστές των αυξήσεων
Σύμφωνα με τα επιμέρους στοιχεία που δημοσιοποιεί η Eurostat, τον Ιανουάριο του 2024, όλες οι χώρες της ΕΕ ανέφεραν αύξηση του ετήσιου πληθωρισμού του ελαιολάδου.
Η υψηλότερη αύξηση καταγράφηκε στην Πορτογαλία (+69% σε σύγκριση με τον Ιανουάριο του 2023), ακολουθούμενη από την Ελλάδα (+67%) και την Ισπανία (+63%).
Αντίθετα, οι μικρότερες αυξήσεις τιμών καταγράφηκαν στη Ρουμανία (+13%), στην Ιρλανδία (+16%) και στην Ολλανδία (+18%).
Η αγορά
Η δυναμική της αγοράς από τα τέλη του 2023 συνεχίζεται μέχρι τις αρχές του 2024, με αποτέλεσμα τις υψηλές τιμές τόσο για τα εξευγενισμένα όσο και για τα εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα.
Ο κλάδος του ελαιόλαδου αντιμετωπίζει πρωτοφανείς προκλήσεις από το στάδιο της παραγωγής με τις μειωμένες συγκομιδές στις κύριες παραγωγικές χώρες (Ελλάδα, Ισπανία και Ιταλία), την εκτόξευση των τιμών, τις δυσοίωνες προβλέψεις για ελλείψεις αλλά και την εκτιμώμενη μείωση της κατανάλωσης.
Οι τιμές διατηρούνται σε υψηλά επίπεδα λόγω της επίμονης ζήτησης από τις εξαγωγικές αγορές, ακόμη και ενόψει της μικρής μείωσης της τοπικής κατανάλωσης.
Τα προβλήματα στην παραγωγή
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία (15 Φεβρουαρίου 2024) της Κομισιόν, τα οποία επεξεργάστηκε ο OT , η παραγωγή στην Ελλάδα από τον Οκτώβριο 2023 μέχρι και τον Ιανουάριο 2024 ανήρθε για τη σεζόν 2023/24 στους 131.500 τόνους, ενώ εκτιμάται ότι οι τελικές ποσότητες θα ανέρθουν σε 155.000 τόνους. Από τις ποσότητες αυτές η κατανάλωση αναμένεται να κυμανθεί σε 95.000 τόνους, ενώ τα τελικά αποθέματα ελαιόλαδου εκτιμώνται στους 1.720 τόνους.
Αντίστοιχα, λίγο πάνω από τις αρχικές εκτιμήσεις φαίνεται να φτάνει η παραγωγή ελαιόλαδου στην Ιταλία, η οποία από την αρχή της σεζόν έως και το μάζεμα του Ιανουαρίου, ανέρχεται στους 774.653 τόνους, ενώ η εκτιμάται ότι οι τελικές ποσότητες θα αγγίξουν τους 800.000 τόνους. Η κατανάλωση αναμένεται να φτάσει τους 369.495 τόνους, με τα τελικά αποθέματα να φτάνουν τους 233.511 τόνους.
Λόγω των φτωχών συγκομιδών στην Ισπανία και την Ελλάδα, η Ιταλία αναμένεται να παράγει φέτος το ένα τρίτο του ελαιολάδου της Ευρώπης.
Στους 315.995 τόνους ανέρχεται μέχρι στιγμής η παραγωγή στην Ιταλία, ενώ η τελική παραγωγή αναμένεται να φτάσει τους 324.000 τόνους το καλλιεργητικό έτος 2023/24. Στην κατανάλωση εκτιμάται ότι θα φτάσουν 470.000 τόνοι ενώ τα αποθέματα θα κυμανθούν στους 140.000 τόνους.
Να σημειωθεί ότι η συνολική ευρωπαϊκή παραγωγή μέχρι και τον Ιανουάριο, κυμαίνεται στους 1.379.063 τόνους, ενώ οι τελικές ποσότητες που θα παραχθούν εκτιμάται ότι θα φτάσουν τους 1.442.500 τόνους. Τα αποθέματα που θα προκύψουν εκτιμώνται ότι θα αγγίξουν τους 376.431 τόνους.
Προκλήσεις
Σημειώνεται ότι αγρότες και τα ελαιοτριβείο σε όλο τον κόσμο παραγωγής ελαιολάδου βρέθηκαν αντιμέτωποι με μια από τις πιο δύσκολες σοδειές στην πρόσφατη μνήμη.
Οι κακές καιρικές συνθήκες και οι παγετοί στα τέλη Μαρτίου προκάλεσαν μεγάλη ζημιά στα άνθη της ελιάς και στη συνέχεια στην παραγωγή.
Στην ετήσια έρευνα του Oliveoiltimes.com, που στάλθηκε σε 4.487 παραγωγούς σε 34 χώρες, οι ερωτηθέντες έδωσαν στη συγκομιδή του 2023 συνολική βαθμολογία 51 στα 100, τη χαμηλότερη βαθμολογία από το 2018 .
Οι αγρότες και τα ελαιοτριβεία ήταν πιο απογοητευμένοι με την απόδοσή τους, βαθμολογώντας την με μόλις 46 στα 100, ενώ για την ποιότητα της παραγωγής τους έδωσαν τη χαμηλότερη βαθμολογία (72/100) από την έναρξη της έρευνας.
Η απογοήτευση γύρω από τις αποδόσεις υπογράμμισε την ευρέως δημοσιοποιημένη πτώση της παγκόσμιας παραγωγής ελαιολάδου, η οποία αναμένεται να μειωθεί σε 2,407 εκατομμύρια τόνους το καλλιεργητικό έτος 2023/24, τη δεύτερη συνεχόμενη μείωση και το χαμηλότερο σύνολο από το 2013/14.
Οι συμμετέχονται στην έρευνα ανέφεραν την κλιματική αλλαγή , την έλλειψη γνώσης των καταναλωτών και τις εργασιακές δυσκολίες μεταξύ των μεγαλύτερων ανησυχιών τους, κάτι που απηχούσε τους παράγοντες που ανέφεραν ότι επηρέασαν περισσότερο τη συγκομιδή, όπως το υψηλό κόστος παραγωγής, οι υπερβολικές θερμοκρασίες και η ξηρασία.
Οι παραγωγοί πιστεύουν ότι οι ενδιαφερόμενοι στον τομέα του ελαιολάδου θα πρέπει να επικεντρωθούν στην επιβολή των προτύπων για τη μείωση της απάτης, να ασκήσουν πίεση στις κυβερνήσεις για αυξημένη υποστήριξη ανά τομέα και σε παγκόσμιες εκστρατείες μάρκετινγκ για την προώθηση της κατανάλωσης ελαιολάδου.
