Πολλές περιοχές σε όλο τον κόσμο αντιμετώπισαν καύσωνες, δασικές πυρκαγιές και πλημμύρες, σε μια τάση που αναμένεται να διατηρηθεί.
Οι θερμοκρασίες ρεκόρ στον πλανήτη που προκάλεσαν έντονες βροχοπτώσεις, καταστροφικές πλημμύρες και πυρκαγιές το 2023 θα συνεχιστούν και το 2024.
Τα ευρήματα ανακοινώθηκαν από την Υπηρεσία Κλιματικής Αλλαγής Copernicus της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην πρώτη ανάλυση που δηλώνει –ύστερα από μήνες εκτιμήσεων– ότι το 2023 ήταν η θερμότερη χρονιά αφότου άρχισαν να τηρούνται στοιχεία στα μέσα του 19ου αιώνα.
Η μέση θερμοκρασία του πλανήτη το 2023, σύμφωνα με τη μελέτη, ήταν 14,98 βαθμοί Κελσίου ή 58,96 βαθμοί Φαρενάιτ.
Αυτός ο μέσος όρος ήταν κατά 1,48 βαθμούς Κελσίου, δηλαδή 2,66 βαθμούς Φαρενάιτ, θερμότερος σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, πλησιάζοντας όλο και περισσότερο το όριο του 1,5 βαθμού Κελσίου, κάτω από το οποίο έχουν συμφωνήσει τα κράτη του κόσμου να διατηρήσουν την αύξηση της θερμοκρασίας, προκειμένου να αποφύγουν τις χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
«Τα ακραία φαινόμενα που παρατηρούμε τους τελευταίους μήνες αποτελούν μια δραματική μαρτυρία για το πόσο μακριά βρισκόμαστε πλέον από το κλίμα στο οποίο αναπτύχθηκε ο πολιτισμός μας», δήλωσε ο Carlo Buontempo, διευθυντής της υπηρεσίας Copernicus.
Οι θερμοκρασίες ρεκόρ προκλήθηκαν από την αύξηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και από τον ωκεανό που απελευθερώνει θερμότητα στην ατμόσφαιρα τα τελευταία τρία χρόνια κατά τη διάρκεια του φαινομένου της ωκεάνιας κυκλοφορίας Λα Νίνια, σύμφωνα με την έκθεση του Copernicus.
«Είχαμε ύφεση για τρία συνεχόμενα χρόνια», δήλωσε η Sarah Kapnick, επικεφαλής επιστήμονας της Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ (NOAA – National Oceanic and Atmospheric Administration). «Και τότε ξαφνικά απελευθερώθηκε όλη αυτή η θερμότητα μέσω αυτών των θαλάσσιων θερμικών κυμάτων σε όλο τον κόσμο».
Δεν οφείλονται όλες οι καταιγίδες ούτε όλα τα κύματα καύσωνα στην κλιματική αλλαγή, και δεν σημειώθηκαν θερμοκρασίες ρεκόρ σε όλες τις πόλεις, τις πολιτείες ή τις χώρες το 2023. Ωστόσο, οι επιστήμονες του κλίματος λένε ότι η άνοδος της θερμοκρασίας παγκοσμίως αυξάνει την πιθανότητα για περισσότερες περιόδους έντονων βροχοπτώσεων, περισσότερους καύσωνες, περισσότερες ξηρασίες και περισσότερες δασικές πυρκαγιές.
Στην έκθεση του Copernicus διαπιστώνεται ότι κάθε μήνας από τον Ιούνιο έως τον Δεκέμβριο του 2023 ήταν θερμότερος από τον ίδιο μήνα οποιουδήποτε προηγούμενου έτους. Σύμφωνα με την έκθεση, είναι πολύ πιθανόν το 12μηνο που θα κλείσει τον Ιανουάριο ή τον Φεβρουάριο του 2024 να ξεπεράσει τον 1,5 βαθμό Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα.
Καθώς οι θερμοκρασίες ανέβαιναν, οι πυρκαγιές που ξέσπασαν ως αποτέλεσμα της ζέστης και της ξηρασίας ανάγκασαν χιλιάδες ανθρώπους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και σκόρπισαν επιβλαβή καπνό εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από τις φλόγες.
Στον Καναδά, οι δασικές πυρκαγιές έκαψαν περισσότερα από 182 εκατομμύρια στρέμματα από τον Μάιο έως τον Οκτώβριο, ξεπερνώντας το προηγούμενο ρεκόρ των 70 εκατομμυρίων στρεμμάτων, σύμφωνα με στοιχεία της καναδικής κυβέρνησης. Συνολικά 240.000 κάτοικοι από σχεδόν 300 κοινότητες απομακρύνθηκαν από τις εστίες τους την περίοδο των πυρκαγιών.
«Όσο θερμότερη είναι η ατμόσφαιρα, τόσο περισσότερο απορροφά την υγρασία από τη νεκρή βλάστηση στον δασικό τάπητα», εξηγεί ο Michael Flannigan, καθηγητής δασικών πυρκαγιών στο Πανεπιστήμιο Thompson Rivers της Βρετανικής Κολομβίας. «Όσο πιο ξηρή είναι η καύσιμη ύλη, τόσο πιο εύκολο είναι για μια πυρκαγιά να ξεκινήσει και να εξαπλωθεί, οδηγώντας σε πυρκαγιές υψηλότερης έντασης που είναι δύσκολο έως αδύνατο να κατασβεστούν».
Σφοδρές βροχοπτώσεις έσπειραν επίσης τον όλεθρο σε πολλά μέρη του πλανήτη.
Η θερμότερη ατμόσφαιρα συγκρατεί περισσότερους υδρατμούς, δημιουργώντας ισχυρότερες καταιγίδες, σύμφωνα με τον Jonathan M. Winter, αναπληρωτή καθηγητή γεωγραφίας στο Dartmouth College.
«Έχουμε έναν θερμότερο ωκεανό, που μπορεί να τροφοδοτήσει τις καταιγίδες με περισσότερους υδρατμούς και περισσότερα υγρά», καθώς το νερό του ωκεανού εξατμίζεται στην ατμόσφαιρα, ανέφερε ο Γουίντερ.
Μεταξύ 26 Δεκεμβρίου 2022 και 17 Ιανουαρίου 2023, το Σαν Φρανσίσκο δέχτηκε 17,6 ίντσες βροχής, ενώ στο γειτονικό Όκλαντ σημειώθηκε ρεκόρ βροχόπτωσης 23 ημερών με 18,3 ίντσες βροχής. Οι καταιγίδες κατέστρεψαν σπίτια και επιχειρήσεις και κόστισαν τη ζωή σε 17 ανθρώπους σε ολόκληρη την Καλιφόρνια, σύμφωνα με δήλωση του κυβερνήτη Gavin Newsom στις 11 Ιανουαρίου.
Η Moody’s RMS, εταιρεία διαχείρισης και μοντελοποίησης κινδύνων καταστροφών, εκτίμησε ότι οι καταιγίδες στην Καλιφόρνια και οι πλημμύρες που ακολούθησαν τον Ιανουάριο του 2023 προκάλεσαν ζημιές ύψους 5 έως 7 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην οικονομία των ΗΠΑ.
Στις 12 Απριλίου, το Φορτ Λόντερντεϊλ στη Φλόριντα κατακλύστηκε από 25 ίντσες βροχής, με αποτέλεσμα να πλημμυρίσουν δρόμοι και σπίτια και να κλείσει το αεροδρόμιο της πόλης.
Στα μέσα Ιουλίου, καταστροφικές πλημμύρες σημειώθηκαν σε μεγάλο μέρος του Βερμόντ, παρασύροντας δρόμους και γέφυρες, βυθίζοντας την πρωτεύουσα Μονπελιέ κάτω από τόνους νερού και προκαλώντας ζημιές σε χιλιάδες σπίτια και επιχειρήσεις, σύμφωνα με τη NOAA. Η υψηλότερη συνολική βροχόπτωση 48ώρου καταγράφηκε στο Καλέ του Βερμόντ, στις 9,20 ίντσες.
Τον Σεπτέμβριο, η καταιγίδα Ντάνιελ σάρωσε την Ελλάδα, τη Βουλγαρία και την Τουρκία προτού πλήξει τη βορειοανατολική Λιβύη στις 10 και 11 Σεπτεμβρίου. Στην Αλ-Μπάιντα της Λιβύης καταγράφηκαν 16,3 ίντσες βροχής σε 24 ώρες, ενώ οι πλημμύρες που προκλήθηκαν κατέστρεψαν μεγάλο μέρος της πόλης Ντέρνα, κατάσταση που επιδεινώθηκε από την κατάρρευση δύο φραγμάτων. Εκτιμάται ότι 4.300 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη.
Στις 18 και 19 Δεκεμβρίου, τμήματα της Νέας Αγγλίας, συμπεριλαμβανομένου του Μέιν, δέχθηκαν έως και 8 ίντσες βροχής που προκάλεσαν σοβαρές πλημμύρες, ζημιές και διακοπές ρεύματος κατά μήκος αρκετών ποταμών και πέντε νεκρούς στα βορειοανατολικά.
Αν το Ελ Νίνιο, το φαινόμενο που προκαλεί τη θέρμανση του ανατολικού Ειρηνικού Ωκεανού, συνεχίσει όπως αναμένεται, η θερμοκρασία της ατμόσφαιρας παγκοσμίως πιθανότατα θα παραμείνει το 2024 πολύ πάνω από τα κανονικά επίπεδα, σύμφωνα με τον Kristopher Karnauskas, αναπληρωτή καθηγητή επιστημών της ατμόσφαιρας και των ωκεανών στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο, στο Μπόλντερ.
Ο Karnauskas επισήμανε ότι, αν και οι εκπομπές CO2 που θερμαίνουν τον πλανήτη έχουν περιοριστεί ελαφρώς στις ΗΠΑ από το 2008, αυξάνονται παγκοσμίως εδώ και δεκαετίες.
«Δεν υπάρχει κανένας λόγος να περιμένουμε επιβράδυνση της αύξησης της θερμοκρασίας το 2024», δήλωσε ο Karnauskas.
