Οι ανοιχτές σχέσεις είναι της μόδας. Ποιος έχει χρόνο για κάτι τέτοιο;
ΗΚίτι Τσάμπλις κάνει από τώρα σχέδια για την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου. Ο σύζυγός της θα μαγειρέψει ραβιόλια και ψητά λαχανικά. Η ίδια θα φτιάξει ένα τσιζκέικ.
Μετά θα στρώσει το τραπέζι για τρεις: Την ίδια, τον άντρα της και τον φίλο της.
Ίσως να έχετε προσέξει ότι η πολυσυντροφικότητα (polyamory) είναι της μόδας.
Η επιδίωξη πολλαπλών παράλληλων ερωτικών, αισθηματικών ή σεξουαλικών σχέσεων με την άδεια όλων των εμπλεκομένων –η λεγόμενη συναινετική πολυγαμία– γίνεται όλο και πιο ανοιχτά, καθώς οι υποστηρικτές της διαφημίζουν αυτά που θεωρούν πλεονεκτήματα, όπως οι περισσότερες ευκαιρίες για συναισθηματική υποστήριξη και επαφές, αλλά και το περισσότερο σεξ.
Υπάρχουν όμως και δυσκολίες σε διάφορα επίπεδα, από το διαδικαστικό –το συντονισμό των προγραμμάτων– έως το υπαρξιακό. Κατ’ αρχάς είναι τα ραντεβού – πάνω που είχες αρχίσει να πιστεύεις ότι είχες ξεμπερδέψει με αυτό το βάσανο. Έπειτα, είναι ακριβό σπορ: Εστιατόρια, ξενοδοχεία, χαριτωμένα συνολάκια, ακόμη και τα προφυλακτικά μπαίνουν στον προϋπολογισμό. Ο απαιτούμενος προγραμματισμός μπορεί να κάνει ακόμη και έναν ειδικό στο στρατιωτικό σχεδιασμό να ιδρώσει. Επίσης, περισσότερες σχέσεις συνεπάγονται περισσότερο δράμα, από τα πεθερικά μέχρι τους χωρισμούς. Για να μην αναφέρουμε την έλλειψη ύπνου.
Ξέρω τι σκέφτεστε: Ποιος έχει χρόνο για τέτοια;
Αρκετοί άνθρωποι, όπως φαίνεται. Το 22% των Αμερικανών λένε ότι έχουν εμπλακεί κάποια στιγμή στη ζωή τους σε συναινετική πολυγαμία, γνωστή και ως ηθική πολυγαμία, σύμφωνα με μια αντιπροσωπευτική σε εθνικό επίπεδο μελέτη ερευνητών του Ινστιτούτου Kinsey, του Πανεπιστημίου της Ιντιάνα. Το ποσοστό αυτό είναι σχεδόν ίσο –23%– με το ποσοστό των κατοίκων των ΗΠΑ που κατέχουν πτυχίο πανεπιστημιακής εκπαίδευσης ως υψηλότερο τίτλο σπουδών.
Πολλοί περισσότεροι είναι εκείνοι που σκέφτονται να το κάνουν. Σύμφωνα με μια έρευνα για τις σεξουαλικές φαντασιώσεις, σχεδόν το ένα τρίτο των ανθρώπων σε μονογαμική σχέση αναφέρει ότι το να βρεθεί σε κάποιου τύπου ανοιχτή σχέση αποτελεί μέρος της αγαπημένης του ερωτικής φαντασίωσης. Ποσοστό 80% αυτών των ανθρώπων ανέφεραν ότι θα έκαναν κάτι τέτοιο, αν είχαν την ευκαιρία.
Ο ανοιχτός γάμος «παίζει» πολύ
Αυτό το κείμενο πιθανότατα δεν είναι καν το πρώτο που διαβάσατε τελευταία σχετικά με το θέμα. Ένα κύμα από podcasts, βιβλία και λογαριασμούς σε κοινωνικά δίκτυα με εκατοντάδες χιλιάδες ακολούθους έχει κάνει την πολυσυντροφικότητα δημοφιλές θέμα συζήτησης.
Η Μόλι Ρόντεν Γουίντερ, σύζυγος και μητέρα που ζει στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης, γράφει για τις προσπάθειές της, την αυτοεξερεύνηση (και τη δραστήρια ερωτική ζωή της) στο «More: A Memoir of Open Marriage» («Περισσότεροι: Αναμνήσεις από έναν ανοιχτό γάμο»). Το βιβλίο κυκλοφόρησε αυτό το μήνα και προκάλεσε μεγάλο ενδιαφέρον – πολλή θετική κριτική και κάποιες επικρίσεις. Έτσι, όταν τηλεφώνησα στο σύζυγό της, Στιούαρτ Γουίντερ, για να του ζητήσω μια συνέντευξη και τον ρώτησα πώς είναι, δεν κρατήθηκε: «Χάνω τη θέλησή μου για ζωή».
Το να είσαι το νέο πρόσωπο της πολυγαμίας δεν είναι εύκολο.
Προτού παντρευτούν, πριν από 24 χρόνια, ο Στιούαρτ είχε ρωτήσει τη μετέπειτα σύζυγό του αν είχε ποτέ μπει στον πειρασμό να τον απατήσει. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, της είχε πει, δεν θα είχε πρόβλημα να κοιμηθεί εκείνη με έναν άλλον άντρα, αρκεί να ήταν ξεκάθαρη μαζί του ως προς αυτό. «Ήθελα να έχω την ευκαιρία να διορθώσω ό,τι είχε χαλάσει», είπε.
Χρονικό άλμα σχεδόν μια δεκαετία αργότερα: Η Μόλι γνωρίζει κάποιον και αρχίζει να «κολλάει» μαζί του. Το λέει στον Στιούαρτ και εκείνος της λέει να προχωρήσει.
«Τρομοκρατήθηκα», λέει η Μόλι, που σήμερα είναι 51 ετών, «αλλά έπρεπε να δω τι υπήρχε εκεί».
Με τα χρόνια και οι δύο σύζυγοι βγήκαν ραντεβού, έκαναν πολύ σεξ και δημιούργησαν μακροχρόνιους δεσμούς με άλλους ανθρώπους. Καθιέρωσαν κανόνες, οι οποίοι εξελίχθηκαν με τον καιρό. Κάποιοι από τους πρώτους τέτοιους κανόνες γρήγορα εγκαταλείφθηκαν: να μην διανυκτερεύουν εκτός σπιτιού, να μην ερωτευτούν, και ο Στιούαρτ ήθελε η Μόλι να του λέει λεπτομέρειες για τις επαφές της και για το τι απολάμβανε ώστε να μπορεί εκείνος να μαθαίνει περισσότερα για το τι της αρέσει.
«Ίσως δεν σκέφτηκα ποτέ να ντυθώ βοσκός», λέει αστειευόμενος ο 56χρονος Στιούαρτ, μουσικοσυνθέτης για τηλεοπτικές σειρές και ταινίες.
Το ζευγάρι ήρθε αντιμέτωπο με αισθήματα ζήλειας, δοκίμασαν να κάνουν ψυχοθεραπεία, έμαθαν πώς να επεξεργάζονται τα συναισθήματά τους και πώς να συζητούν με την οικογένεια, τους φίλους και τους γιους τους (18 και 21 ετών σήμερα) για τη μορφή της σχέσης τους. Σχεδιάζουν να συνεχίσουν έτσι, τουλάχιστον για την ώρα.
«Εκτόξευσε τον γάμο μας σε άλλο επίπεδο», λέει η Μόλι.
Ναι, γίνονται έρευνες
Κατά κανόνα, όταν οι άνθρωποι συζητούν για τη συναινετική πολυγαμία, υιοθετούν τη μία από τις δύο ακραίες απόψεις, λέει ο Justin Lehmiller, κοινωνικός ψυχολόγος και ερευνητής στο Ινστιτούτο Kinsey, που μελετά τη σεξουαλική συμπεριφορά. Λένε ότι κάτι τέτοιο δεν θα είναι λειτουργικό και ότι είναι ηθικά λάθος. Ή υποστηρίζουν ότι πρόκειται περί ηθικής ανωτερότητας, περί ενός πιο εξελιγμένου τρόπου ύπαρξης. Η αλήθεια είναι κάπου στη μέση, σημειώνει ο ίδιος.
Μια ανάλυση 26 μελετών που θα δημοσιευτεί το επόμενο διάστημα, δεν εντόπισε διαφορές στο βαθμό της ικανοποίησης που αντλούν από τη σχέση, το σεξ, τη δέσμευση ή τη διάρκεια της σχέσης μεταξύ όσων δοκιμάζουν τη συναινετική πολυγαμία και των μονογαμικών, επισημαίνει η Amy Moors. Η Amy Moors είναι επίκουρη καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Chapman, ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Kinsey, αλλά και η κύρια συγγραφέας της μελέτης.
Οι άνθρωποι έχουν την τάση να νιώθουν μεγαλύτερη δέσμευση προς τους αρχικούς συντρόφους σε ό,τι αφορά τη δημιουργία μιας κοινής ζωής, και να έχουν περισσότερες σεξουαλικές εμπειρίες και να αντλούν περισσότερη σεξουαλική ικανοποίηση με τους δευτερεύοντες συντρόφους τους, λέει η Rhoda Balzarini, επίκουρη καθηγήτρια ψυχολογίας στο πολιτειακό πανεπιστήμιο του Τέξας και ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Kinsey, που έχει κάνει έρευνα για το θέμα αυτό.
Σε σχετικές ερωτήσεις ερευνητών για τα αρνητικά των πολλαπλών ερωτικών σχέσεων οι άνθρωποι μιλούν για δυσκολίες όπως ο κοινωνικός στιγματισμός, η έλλειψη νομικής αναγνώρισης, η επικοινωνία και τα προβλήματα διαχείρισης χρόνου. «Η επικοινωνία μπορεί να είναι οδυνηρή», έγραψε ένας από τους συμμετέχοντες στην έρευνα.
Η Κίτι Τσάμπλις που σχεδιάζει το γεύμα για τρεις την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου, είναι παντρεμένη 18 χρόνια, και με τον φίλο της, τον οποίο θεωρεί σύντροφο ζωής, έχει σχέση 8 χρόνια. Ζουν και οι τρεις μαζί στην Αλεξάνδρεια της Βιρτζίνια των ΗΠΑ.
Η 54χρονη Τσάμπλις, σύμβουλος σχέσεων με ειδίκευση στη συναινετική πολυγαμία, λέει ότι με τον σύζυγό της απολαμβάνει να ταξιδεύει και να συζητά για δουλειές, ενώ με τον φίλο της συζητά για φιλοσοφία και πηγαίνει εκδρομές για μπάνιο.
Όπως λέει, είχε καβγάδες με τους συντρόφους της λόγω κακών συνεννοήσεων γύρω από θέματα προγραμματισμού. (Τους έσωσε ένα κοινό online ημερολόγιο με χρωματικό κώδικα). Έγιναν επίσης σκληρές συζητήσεις για αθετήσεις συμφωνιών και ανασφάλεια. Όπως όμως λέει η Τσάμπλις, ο δεσμός και η αίσθηση της οικογένειας ήταν πολύ πιο σημαντικά από τις δυσκολίες.
Σε ό,τι αφορά δε το θέμα του ύπνου, η Τσάμπλις κάποιες φορές κοιμάται με τον σύζυγό της και κάποιες φορές περνά τη νύχτα με τον φίλο της στο δωμάτιό του.
«Όταν δεν αντέχω κανέναν από τους δυο τους, κοιμάμαι στον ξενώνα», λέει.
