Η ποιότητα των Πανεπιστημίων που θα θελήσουν να ανοίξουν παραρτήματα στην Ελλάδα θα καθορίσει, τελικά, την ποιότητα του εγχειρήματος των μη κρατικών Πανεπιστημίων στην Ελλάδα. Αν ένα Πανεπιστήμιο δεν προσφέρει σπουδές υψηλού επιπέδου στην έδρα του, δεν θα μπορεί να προσφέρει σπουδές ποιότητας ούτε στο παράρτημά του. Είναι σημαντικό, λοιπόν, να δούμε ποια Πανεπιστήμια θα έλθουν στην Ελλάδα.
Ας δούμε ποια Πανεπιστήμια έχουν κίνητρο να έλθουν στην Ελλάδα. Πρόκειται για δύο κατηγορίες Πανεπιστημίων: αυτά που έχουν χάσει ή φοβούνται ότι θα χάσουν φοιτητές και θέλουν να αναπληρώσουν τη χασούρα και αυτά που θέλουν να επεκταθούν. Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν τα Πανεπιστήμια της Βρετανίας και της Κύπρου.
Από το 2016/17 (χρονιά Brexit), σύμφωνα με ρεπορτάζ της ΕΡΤ, σημειώθηκε πτώση των εισακτέων από χώρες της Ε.Ε. που παραδοσιακά έστελναν μεγάλο αριθμό φοιτητών στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ο αριθμός από τη Ρουμανία μειώνεται κατά 70%, την Πολωνία 66%, την Ελλάδα 66%, την Κύπρο 58%, τη Γερμανία 52% και την Ιταλία 51%. Αιτία θεωρείται η αλλαγή των κανόνων μετά το Brexit, σύμφωνα με τους οποίους οι νέοι φοιτητές που φτάνουν από την ΕΕ για να ξεκινήσουν μαθήματα από τον Αύγουστο του 2021 και μετά γενικά δεν είναι πλέον επιλέξιμοι για το καθεστώς του «εγχώριου σπουδαστή», πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να πληρώσουν διεθνή δίδακτρα ενώ δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για σπουδαστικά δάνεια.
Είναι προφανές ότι η τόσο μεγάλη μείωση του αριθμού των φοιτητών της Βρετανίας, δημιουργεί σοβαρό πρόβλημα λειτουργίας και ποιότητας στα Βρετανικά Πανεπιστήμια, διότι χωρίς φοιτητές δεν υπάρχουν έσοδα, με συνέπεια την πτώση του επιπέδου σπουδών. Είναι προφανές ότι τα μεγάλα ονόματα δεν πρόκειται να έχουν μείωση του αριθμού των φοιτητών τους, καθώς η ζήτηση για σπουδές στην Οξφόρδη ή το Κέιμπριτζ ήταν και θα είναι πολύ μεγάλη. Το πρόβλημα, που μπορεί να γίνει και υπαρξιακό, θα το έχουν τα μικρότερης φήμης Πανεπιστήμια που βρίσκονται χαμηλά στις διεθνείς κατατάξεις, δεν ήταν η πρώτη επιλογή των φοιτητών, αλλά κατάφερναν, μέχρι τώρα, να επιβιώσουν. Τώρα το πρόβλημα θα είναι πολύ μεγάλο. Στο κυνήγι των εσόδων, που είναι θέμα επιβίωσης πλέον, ίσως να είναι πολύ καλή ευκαιρία η Ελλάδα. Το λέει και το ρητό: Όταν δεν πάει ο Μωάμεθ στο βουνό, πάει το βουνό στον Μωάμεθ.
Το αντίστοιχο ισχύει και για την Κύπρο. Σύμφωνα με στοιχεία από το υπουργείο Παιδείας της Κύπρου, το ακαδημαϊκό έτος 2020-21 στα 10 κυπριακά Πανεπιστήμια, σπούδαζαν 54.235 φοιτητές από τους οποίους μόλις το 43,91% (ή 23.812) ήταν Κύπριοι με τους φοιτητές από την Ελλάδα να ακολουθούν καθώς φτάνουν τις 20.546 ή το 37,9% των συνολικών φοιτητών που σπουδάζουν στην Κύπρο.
Οι 20.000 και πλέον Έλληνες φοιτητές που σπουδάζουν στην Κύπρο θα προτιμήσουν ένα Πανεπιστήμιο στον τόπο τους. Είναι αναμενόμενο, λοιπόν, να αδειάσουν από Έλληνες φοιτητές τα Κυπριακά Πανεπιστήμια. Το να χάσουν το σχεδόν 40% των φοιτητών τους τα Κυπριακά Πανεπιστήμια συνιστά μεγάλο πλήγμα. Αποτελεί μονόδρομο, λοιπόν, να ανοίξουν παραρτήματα στην Ελλάδα.
Τα Πανεπιστήμια της δεύτερης κατηγορίας, που γράφαμε στην αρχή, αυτά που αναζητούν επιπλέον έσοδα νομίζω ότι δεν θα σπεύσουν να ανοίξουν παραρτήματα στην Ελλάδα, αν δεν ξεκαθαρίσει πλήρως το τοπίο. Δεν έχουν τα υπαρξιακά προβλήματα για να βιάζονται που αντιμετωπίζουν τα Βρετανικά και τα Κυπριακά. Θα θελήσουν να δουν πώς θα λειτουργήσουν τα μη κρατικά Πανεπιστήμια, αν θα σταθεί στα δικαστήρια το τρικ για να ξεπεραστεί το άρθρο 16 και ποιες προοπτικές θα έχουν, για να τολμήσουν το άνοιγμα.
Το περίεργο είναι ότι δεν γνωρίζουμε ακόμη τίποτα για τη λειτουργία των μη κρατικών Πανεπιστημίων. Γνωρίζουμε ότι θα ξεκινήσει η λειτουργία τους το ακαδημαϊκό έτος 2025 – 2026. Δεν γνωρίζουμε τον τρόπο εισαγωγής των φοιτητών σ’ αυτά, τους όρους και τις προϋποθέσεις λειτουργίας τους. Ανακοινώθηκε ότι οι απόφοιτοί τους θα έχουν όλα τα ακαδημαϊκά και επαγγελματικά δικαιώματα του πτυχίου τους. Πώς θα γίνει αυτό δεν γνωρίζουμε. Θα καταργηθούν οι επαγγελματικοί σύλλογοι, που μέχρι τώρα χορηγούσαν τα επαγγελματικά δικαιώματα, όπως το ΤΕΕ για παράδειγμα ή θα υποχρεωθούν να εντάξουν τους αποφοίτους των ιδιωτικών Πανεπιστημίων στα μέλη τους; Και αν γίνει αυτό τι θα γίνει με τους αποφοίτους των δημόσιων Πανεπιστημίων που δεν τους δέχονται τώρα; Θα αναγνωρίζονται τα πτυχία των ιδιωτικών Πανεπιστημίων και όχι των δημοσίων; Μετά από τόση συζήτηση για τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια δεν γνωρίζουμε ακόμη τίποτα γι’ αυτά. Πρέπει να περιμένουμε την ανακοίνωση του νομοσχεδίου, την ψήφιση, τελικά, του νόμου, διότι μερικές φορές το νομοσχέδιο διαφέρει από το νόμο, για να αρχίσουμε να αντιλαμβανόμαστε το πλαίσιο. Φυσικά ταυτόχρονα με την ψήφιση του νόμου για τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια θα πρέπει να αναμένουμε και τα μέτρα στήριξης των τριών δημόσιων Πανεπιστημίων που θα τύχουν ιδιαίτερης φροντίδας από το κράτος, όπως έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση. Πρόκειται για τα Πανεπιστήμια Θράκης, Αιγαίου και Δυτικής Μακεδονίας.
