Η ινσουλίνη μεταφέρεται στο ήπαρ με «νανο-οχήματα» και ίσως στο μέλλον να τοποθετείται μέσα σε ένα… κομμάτι σοκολάτας χωρίς ζάχαρη – Διεξήχθησαν επιτυχημένα πειράματα σε μπαμπουίνους και αναμένονται κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους το 2025.
Μια νέα μέθοδο που βάζει τέλος στις βελόνες για τα ινσουλινοεξαρτώμενα διαβητικά άτομα προτείνουν ερευνητές από τη Νορβηγία και την Αυστραλία. Πρόκειται για ένα «έξυπνο» χάπι (ή πιθανώς και ένα κομμάτι σοκολάτας χωρίς ζάχαρη!) το οποίο φέρει εντός του ινσουλίνη «φορτωμένη» σε νανο-οχήματα. Η νέα μέθοδος δοκιμάστηκε ήδη με επιτυχία σε μπαμπουίνους και αναμένονται κλινικές δοκιμές της σε ανθρώπους το 2025.
Σήμερα υπάρχουν περί τα 425 εκατομμύρια διαβητικά άτομα παγκοσμίως εκ των οποίων περίπου 75 εκατομμύρια χρειάζεται να κάνουν καθημερινές ενέσεις ινσουλίνης προκειμένου να διατηρούν τη γλυκόζη του αίματός τους σε φυσιολογικά επίπεδα. Τώρα αυτά τα δεκάδες εκατομμύρια άτομα έχουν ελπίδα να αποχαιρετίσουν τις σύριγγες χάρη στην ανακάλυψη των ερευνητών, η οποία παρουσιάστηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Nature Nanotechnology».
Το «κλειδί» της μεταφοράς της ινσουλίνης στον οργανισμό με μη παρεμβατικό τρόπο είναι τα νανο-οχήματα, σωματίδια που έχουν πλάτος της τάξεως του 1/10.000 αυτού μιας ανθρώπινης τρίχας – είναι τόσο μικρά ώστε δεν μπορεί κανείς να τα δει ούτε με συμβατικό μικροσκόπιο. «Αυτός ο τρόπος λήψης ινσουλίνης είναι πιο ακριβής επειδή μεταφέρει την ορμόνη γρήγορα στις περιοχές του σώματος που την έχουν περισσότερη ανάγκη. Σήμερα όταν ένα άτομο λαμβάνει ινσουλίνη με ένεση, η ορμόνη μεταφέρεται σε ολόκληρο το σώμα με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος εμφάνισης παρενεργειών» εξήγησε ο καθηγητής Πίτερ ΜακΚορτ από το Αρκτικό Πανεπιστήμιο UiT στη Νορβηγία, εκ των συγγραφέων της νέας μελέτης.
Το δύσκολο ταξίδι της ινσουλίνης στο ήπαρ
Οι ερευνητές του UiT σε συνεργασία με συναδέλφους τους από το Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ ήταν οι πρώτοι που ανακάλυψαν πριν από πολλά έτη ότι είναι εφικτή η μεταφορά φαρμάκων στο ήπαρ με χρήση νανο-οχημάτων. Η μέθοδος αυτή στη συνέχεια αναπτύχθηκε περαιτέρω τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αυστραλία.
Ωστόσο μέχρι τώρα δεν είχε καταστεί δυνατόν να εφαρμοστεί για τη μεταφορά ινσουλίνης – και αυτό διότι, όπως εξήγησε ο καθηγητής ΜακΚορτ το πρόβλημα ήταν ότι η ορμόνη διασπάτο στο στομάχι με αποτέλεσμα να μην φθάνει στο ήπαρ.
Το προστατευτικό περίβλημα της ινσουλίνης
Ωστόσο οι ερευνητές έλυσαν τώρα αυτό το πρόβλημα. «Δημιουργήσαμε ένα περίβλημα το οποίο προστατεύει την ινσουλίνη από τη διάσπαση που προκαλούν τα οξέα του στομάχου και τα πεπτικά ένζυμα καθώς αυτή ‘ταξιδεύει’ στο πεπτικό σύστημα, και το οποίο τη διατηρεί ασφαλή έως ότου φθάσει στον προορισμό της, δηλαδή στο ήπαρ» σημείωσε ο ερευνητής που ειδικεύεται στη βιολογία του ήπατος.
Αφού επιτελέσει το έργο του το περίβλημα διασπάται στο ήπαρ από ένζυμα τα οποία είναι ενεργά μόνο όταν τα επίπεδα σακχάρου του αίματος είναι υψηλά, εκλύοντας την ινσουλίνη η οποία… αναλαμβάνει καθήκοντα και δρα στο ήπαρ, στους μυς και στον λιπώδη ιστό προκειμένου να απομακρύνει το σάκχαρο από το αίμα. «Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι όταν το σάκχαρο είναι υψηλό, υπάρχει ταχεία έκλυση ινσουλίνης αλλά όταν τα επίπεδα σακχάρου είναι χαμηλά δεν εκλύεται ινσουλίνη» διευκρίνισε ο Νίκολας Χαντ από το Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ ο οποίος ηγείται του σχετικού προγράμματος.
Χωρίς ψύξη φαρμάκου και τσιμπήματα
Σύμφωνα με τον δρα Χαντ η νέα μέθοδος είναι πιο πρακτική και φιλική προς τον ασθενή καθώς μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο υπογλυκαιμίας και επιτρέπει την ελεγχόμενη έκλυση ινσουλίνης ανάλογα με τις ανάγκες του οργανισμού του διαβητικού ατόμου, σε αντίθεση με τις ενέσεις. Επίσης σώζει τους ασθενείς από τα καθημερινά τσιμπήματα ενώ δεν απαιτείται και ψύξη του φαρμάκου.
Η… πόσιμη ινσουλίνη έχει ήδη δοκιμαστεί σε νηματώδεις σκώληκες, σε ποντίκια και αρουραίους. Τώρα δοκιμάστηκε και σε μπαμπουίνους στην Εθνική Αποικία Μπαμπουίνων στην Αυστραλία. «Μάλιστα για να την κάνουμε πιο… λαχταριστή για τα ζώα, την ενσωματώσαμε σε μια σοκολάτα χωρίς ζάχαρη. Η προσέγγιση αυτή είχε επιτυχία» είπε ο δρ Χαν.
Ποιοι μετείχαν στη μελέτη
Είκοσι υγιείς μπαμπουίνοι συμμετείχαν στη μελέτη. Οταν έλαβαν το φάρμακο, εμφανίστηκε μείωση των επιπέδων σακχάρου τους. Και παρότι οι μπαμπουίνοι δεν ήταν διαβητικοί, τα ποντίκια και οι αρουραίοι στους οποίους επίσης δοκιμάστηκε η μέθοδος ήταν. Οπως προέκυψε από τα πειράματα, δεν παρουσίασαν υπογλυκαιμία, αύξηση βάρους ή συσσώρευση λίπους στο ήπαρ (τα προβλήματα αυτά συνδέονται σήμερα τόσο με τις ενέσιμες ινσουλίνες όσο και με άλλες από του στόματος ινσουλίνες).
Επόμενο βήμα για τους ερευνητές είναι οι κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους. «Οι δοκιμές σε ανθρώπους θα ξεκινήσουν το 2025 από την εταιρεία- τεχνοβλαστό Axiom Pty Ltd. Στην πρώτη φάση της δοκιμής θα διερευνήσουμε την ασφάλεια του φαρμάκου καθώς και τον κίνδυνο υπογλυκαιμίας σε υγιή άτομα αλλά και σε άτομα με διαβήτη τύπου 1. Η ομάδα μας αδημονεί να δει αν θα αναπαραχθούν στους ανθρώπους τα αποτελέσματα από τους μπαμπουίνους στους οποίους δεν εμφανίστηκε υπογλυκαιμία, καθώς αυτό θα αποτελεί ένα τεράστιο βήμα προς την κυκλοφορία μια ημέρα του φαρμάκου» σημείωσε ο δρ Χαντ και κατέληξε λέγοντας ότι η ομάδα ελπίζει πως το φάρμακο θα μπορέσει να κυκλοφορήσει ευρέως σε δύο με τρία έτη.
