Σε περικοπές στην αγορά τροφίμων οδηγεί η τεράστια ακρίβεια, η οποία έχει απλωθεί σε όλη τη χώρα. Σύμφωνα με έρευνα του ΙΕΛΚΑ, Στα 1485 ευρώ διαμορθώθηκε η ετήσια κατά κεφαλή δαπάνη στα τρόφιμα μειωμένη κατά 2,3% τη τελευταία δεκαετία.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της ανάλυσης η δαπάνη κατά κεφαλήν σε είδη παντοπωλείου διαμορφώθηκε το 2022 στα 1,825 ευρώ μειωμένη κατά -5,8% σε σχέση με το 2009, τη χρονιά πριν την έναρξη της πρώτης δημοσιονομικής κρίσης. Σε σχέση με το 2021, η συνολική δαπάνη σε είδη παντοπωλείου αυξήθηκε κατά 3,10% κάτι που αποδίδεται στον συνδυασμό των ανατιμήσεων και της μείωσης στον όγκο αγορών των νοικοκυριών.
Με βάση τα στοιχεία αυτά εκτιμάται ότι η συνολική δαπάνη των Ελλήνων για είδη παντοπωλείου το 2022 ανέρχεται σε 20,28 δις ευρώ (έναντι 22,10 δις ευρώ το 2009). Το ποσό αυτό περιλαμβάνει μόνο τη δαπάνη των Ελλήνων (π.χ. όχι τη δαπάνη μέσω Ho.Re.Ca., τουρισμού, εστίασης κλπ) και αφορά μόνο τα είδη παντοπωλείου (π.χ. δεν περιλαμβάνονται λοιπά είδη που βρίσκονται σε καταστήματα σουπερμάρκετ όπως γραφική ύλη, είδη για κατοικίδια, βρεφικό γάλα, είδη bazaar, καλλυντικά, καπνός κλπ).
Οι δαπάνες
Όπως φαίνεται από μία σε μεγαλύτερο βάθος ανάλυση, η δαπάνη ανά κατηγορία αγαθών έχει διαφοροποιηθεί αρκετά στις επιμέρους κατηγορίες προϊόντων κάτι το οποίο αποδίδεται
στις αλλαγές σε καταναλωτικές και διατροφικές συνήθειες.
Στον πίνακα 2 καταγράφονται οι αλλαγές στην χρηματική δαπάνη κατά κεφαλήν ανά κατηγορία την περίοδο 2009-2022 ενώ
στο πίνακα 3 οι αλλαγές στις ποσότητες που αγοράζονται και καταναλώνονται.
Συγκεκριμένα, τα στοιχεία της μηνιαίας χρηματικής δαπάνης δείχνουν:
– αύξηση στη δαπάνη των αγορών σε βασικές πηγές υδατανθράκων, ενδεικτικά αύξηση της δαπάνης για ψωμί και είδη αρτοποιίας 12%
– μείωση της δαπάνης για πηγές πρωτεϊνης, ενδεικτικά το μοσχαρίσιο κρεάς μείωση – 18% και το κρέας από αιγοπρόβατα -40%
– μείωση της δαπάνης σε γαλακτοκομικά, ενδεικτικά το νωπό φρέσκο γάλα με μείωση -30%
– μείωση της δαπάνης για ελαιόλαδο -17%
– μείωση της δαπάνης για φρούτα -7%, για λαχανικά -43%, αλλά αύξηση στα όσρια κατά 44% και στους ξηρούς καρπούς κατά 48%
– μείωση της δαπάνης για μη αλκοολούχα ποτά κατά 9%, αλλά αύξηση της δαπάνης για αλκοολούχα ποτά κατά 68%
Οι ποσότητες
Ακόμα πιο ενδιαφέροντα είναιτα στοιχεία της μηνιαίας κατανάλωσης σε ποσότητες τα οποία καταγράφουν μεγάλες μεταβολές πλέον σε επίπεδο διατροφής και τα οποία δείχνουν:
– Σταθερή τάση στις κύριες πηγές υδατανθράκων με τη μηνιαία κατανάλωση κατά κεφαλήν σε ψωμί και είδη αρτοποιίας να παρουσιάζει μείωση κατά 6% σε περίπου 4 κιλά μηνιαίως.
– Μείωση στην κατανάλωση των βασικών ζωικών πρωτεϊνών κατά περίπου 16%, με περίπου 1 κιλό λιγότερο κρέας μηνιαίως με εξαίρεση τα πουλερικά τα οποία παρουσιάζουν αύξηση (είναι άλλωστε πιο οικονομική λύση). Αύξηση παρουσιάζουν οι φυτικές πρωτεΐνες και ειδικά τα όσπρια.
– Μείωση στα γαλακτοκομικά και ιδιαίτερα στο φρέσκο γάλα κατά 41% με εξαίρεση το γάλα με χαμηλά λιπαρά και τα αυγά
– Μείωση στην κατανάλωση ελαιόλαδου κατά περίπου 30%
– Μείωση στα φρέσκα φρούτα και τα λαχανικά κατά 15% περίπου με μείωση κατά 1 κιλό λιγότερο ανά μήνα τόσο σε φρούτα, όσο και σε λαχανικά, κάτι που όμως εν μέρει αποδίδεται στην σπατάλη τροφίμων της δεκαετίας του 2000
– Μείωση για τα μη αλκοολούχα ποτά με περίπου 1 λίτρο λιγότερα αναψυκτικά ανά μήνα κατά κεφαλήν
– Αύξηση για τα αλκοολούχα ποτά, κάτι που σχετίζεται όμως με μεγαλύτερη κατανάλωση κατ’ οίκον έναντι με την κατανάλωση σε χώρους εστίασης
