Εφαρμογή καινοτόμων τεχνολογιών για τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών υδάτινων πόρων τους, των αποβλήτων και την ανάπτυξη αλυσίδας συστημάτων βιώσιμης κινητικότητας
Την ενεργειακή αυτονομία τριών μικρών ελληνικών νησιών, της Χάλκης, του Καστελλορίζου και των Αντικυθήρων, στοχεύει να επιτύχει έως το τέλος του 2025 το πρόγραμμα «Νήσος». Με την εφαρμογή καινοτόμων τεχνολογιών και με προϋπολογισμό 2,5 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, σχεδιάζεται να μετατραπούν σε πρότυπα «Πράσινου Νησιού» σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, αναβαθμίζοντας τη ζωή των κατοίκων, τονώνοντας το τουριστικό ενδιαφέρον και προστατεύοντας το οικοσύστημά τους.
Η απανθρακοποίησή τους θα επιτευχθεί με «πράσινη» ηλεκτροπαραγωγή από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), στις οποίες θα στηριχθεί και η χρήση ηλεκτρικών οχημάτων. Παράλληλα, θα εγκατασταθούν συσσωρευτές αποθήκευσης ενέργειας ώστε καμία κιλοβατώρα να μην πηγαίνει χαμένη, ενώ θα κατασκευαστούν και έργα διαχείρισης υδάτινων πόρων, λυμάτων και απορριμμάτων.
Το έργο συντονίζεται από τον διευθυντή του Ινστιτούτου Βιώσιμης Κινητικότητας και Δικτύων Μεταφορών και αντιπρόεδρο του Εθνικού Κέντρου Ερευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) δρα Ευάγγελο Μπεκιάρη, ενώ συμμετέχουν ακόμα δύο Ινστιτούτα του ΕΚΕΤΑ, το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών καθώς και τα Πανεπιστήμια Δυτικής Αττικής και Πειραιά.
Μονάδα ενός μεγαβάτ
Ειδικότερα, στο νησί της Χάλκης θα εγκατασταθεί πιλοτική μονάδα ενός μεγαβάτ (MW) που θα εκμεταλλεύεται τη δυναμική της κυματικής ενέργειας «δαμάζοντας» τα κύματα της θάλασσας, τα οποία αποτελούν μια ανεξάντλητη καθαρή πηγή ενέργειας. Ακόμη, θα αγοραστούν ειδικά ηλεκτροκίνητα οχήματα (δύο σκούτερ, τρία πατίνια και ένα αυτοκίνητο). Αυτά θα λειτουργούν με την τεχνολογία V2G (Vehicle To Grid – Από το Οχημα στο Δίκτυο) που επιτρέπει τη μεταφορά ενέργειας πίσω στο ηλεκτρικό δίκτυο από την μπαταρία ενός ηλεκτρικού οχήματος, έτσι ώστε σε περιόδους έντονης ζήτησης (π.χ. κατά την τουριστική περίοδο) να μπορεί να εκχέεται η αποθηκευμένη ενέργεια στο σύστημα.
Επίσης, θα αναπτυχθεί «πράσινο» πάρκο τεσσάρων στρεμμάτων, το οποίο θα επιδεικνύει τις παρεμβάσεις τού «Νήσος» με διαδραστικό τρόπο προκειμένου οι κάτοικοι και οι επισκέπτες της Χάλκης, αλλά και ενδιαφερόμενοι από άλλα νησιά, να κατανοούν τις λειτουργίες και τα οφέλη που προκύπτουν για τις τοπικές κοινωνίες από τις τεχνολογίες βιώσιμης ανάπτυξης.
«Εξυπνη κάρτα»
Στο πλαίσιο του προγράμματος θα δημιουργηθεί στη Χάλκη και μια εφαρμογή για έξυπνα τηλέφωνα, την οποία θα χρησιμοποιεί ο επισκέπτης για να πιστοποιεί τις «πράσινες» δράσεις του και με βάση αυτές θα έχει κάποια προνόμια ή εκπτώσεις σε άλλες δραστηριότητες, π.χ. στην ενοικίαση ηλεκτρικού οχήματος ή μικρο-οχήματος, στη χρήση ηλεκτροφορτιστή, στην είσοδο στο διαδραστικό πράσινο πάρκο κ.ά. όπως και σε μουσεία, ακτοπλοϊκά εισιτήρια κ.λπ.
Η «έξυπνη κάρτα» θα εφαρμοστεί στη συνέχεια και στο Καστελλόριζο. Επιπλέον, στη Μεγίστη θα τοποθετηθεί φορτιστής ηλεκτροκίνητων οχημάτων ενώ θα αγοραστεί και ειδικό ηλεκτρικό όχημα για καθαριότητα (σάρωθρο), μικρών διαστάσεων για να κινείται και στα σοκάκια του νησιού. Θα τοποθετηθεί επίσης και έξυπνος ηλιακός κάδος σκουπιδιών, με ειδικό συμπιεστή ώστε να μειώνει τον όγκο των απορριμμάτων.
Για τα Αντικύθηρα σχεδιάζεται η ενεργειακή αυτονόμηση του Παρατηρητηρίου Γεωεπιστημών και Κλιματικής Αλλαγής, του περίφημου υπερσταθμού «Παγγαία» του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, με την τοποθέτηση φωτοβολταϊκού συστήματος. Παράλληλα, στο μικρό νησί θα ενσωματωθούν τεχνικές διαχείρισης της ηλεκτρικής ζήτησης και της αποθήκευσης ρεύματος προκειμένου να επιτευχθεί εξοικονόμηση ενέργειας.
Βιώσιμη διαχείριση
Γενικότερα, στα νησιά θα δοκιμαστούν πιλοτικές εφαρμογές που αφορούν τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών υδάτινων πόρων τους, των στερεών και υγρών αποβλήτων στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας (βιώσιμη διαχείριση απορριμμάτων και προηγμένα συστήματα ανακύκλωσης), την ανάπτυξη αλυσίδας συστημάτων βιώσιμης κινητικότητας, συμπεριλαμβανομένης της πράσινης ναυσιπλοΐας (π.χ. ηλεκτρικά πλοία, «πράσινη» ηλεκτροδότηση ελλιμενισμένων πλοίων κ.ά.).
Στον σχεδιασμό του προγράμματος περιλαμβάνεται και ανάπτυξη μεθοδολογίας για τον υπολογισμό του ανθρακικού αποτυπώματος, της εξοικονόμησης ενέργειας στον κτιριακό τομέα, τη βελτιστοποίηση της ενεργειακής κλάσης για χαμηλότερο ενεργειακό αποτύπωμα, την ανάπτυξη συνεκτικού σχεδίου βιώσιμης και πράσινης τουριστικής αξιοποίησης και κοινόχρηστου ηλεκτρικού στόλου οχημάτων κ.ά. Επιπλέον, θα δημιουργηθεί μια πλατφόρμα λογισμικού στην οποία θα συγκεντρώνονται και θα αναλύονται τα δεδομένα για την ενεργειακή παραγωγή και τη ζήτηση, τους υδάτινους πόρους αλλά και περιβαλλοντικά στοιχεία που θα αφορούν την ποιότητα του αέρα, τα επίπεδα της υγρασίας κ.ά.
