Η υψηλότερη μορφή εθελοντισμού
βρίσκεται μέσα στο Ευαγγέλιο
Του Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνού
Μία πρόσκληση, μία συνταρακτική πρόσκληση, απευθύνει προς εμάς το σημερινό Ευαγγέλιο. Μία πρόσκληση, η οποία προέρχεται από τα χείλη του ίδιου του Κυρίου μας και αποδεικνύει για μία ακόμη φορά τον απόλυτο σεβασμό προς την ελευθερία μας, αλλά και την άπειρη αγάπη Του προς εμάς. Ποιά είναι η πρόσκληση αυτή;
«Όποιος θέλει να με ακολουθήσει, ας απαρνηθεί τον εαυτό του, ας σηκώσει τον σταυρό του και ας με ακολουθεί».
Αναφερόμαστε συχνά στην απόφαση του Θεού να προσλάβει την ανθρώπινη φύση. Γνωρίζουμε πως, εξαιτίας της αγάπης Του για τον άνθρωπο, υπέστη τις συνέπειες της αμαρτίας του ανθρώπου, με αποκορύφωμα τον σωματικό πόνο και τον θάνατο. Η σημερινή Του πρόσκληση όμως μας αποκαλύπτει και μία άλλη ανθρώπινη ανάγκη, η οποία βρίσκεται ριζωμένη σε κάθε ψυχή. Όλοι μας την έχουμε αισθανθεί και, άλλοτε με τα χείλη μας κι άλλοτε σιωπηρά, την έχουμε εκφράσει ως αίτημα στους ανθρώπους γύρω μας. Είναι το ίδιο αίτημα που κρύβεται πίσω από το παράπονο του παραλύτου, εκεί, στο πλάι της προβατικής κολυμβήθρας στην Ιερουσαλήμ: «Κύριε, άνθρωπον ουκ έχω».
Σήμερα αδελφοί μου, είναι ο Κύριος που αναζητά άνθρωπο και κηρύσσει προσκλητήριο συμπόρευσης και συνεργασίας για το μεγάλο έργο που ήρθε να πραγματοποιήσει και που δεν είναι άλλο από τη σωτηρία του ανθρώπινου γένους.
Είναι ο Κύριος των δυνάμεων και όμως δεν διατάσσει. Είναι ο Δημιουργός του σύμπαντος και όμως δεν επιβάλλει. Είναι ο νικητής του θανάτου και όμως δεν αναζητά υπηρέτες η υποτακτικούς. Απευθύνεται στον άνθρωπο της εποχής εκείνης αλλά και κάθε εποχής ως ίσος προς ίσον και, σχεδόν παρακλητικά, προφέρει αυτό το υπέροχο «όστις θέλει».
Πολλά λέγονται στην εποχή μας για τον εθελοντισμό. Είναι ένας όρος πολύ διαδεδομένος και, όντως, υποδηλώνει την διάθεση πολλών ανθρώπων στην πατρίδα μας και σε όλο τον κόσμο να προσφέρουν σε αξιόλογα έργα το περίσσευμα των δυνάμεών τους. Σήμερα όμως διαπιστώνουμε πως η υψηλότερη μορφή εθελοντισμού βρίσκεται μέσα στο Ευαγγέλιο. Πράγματι, ποιό υψηλότερο έργο μπορεί να υπάρξει από την σωτηρία των ανθρώπων και ποιά μεγαλύτερη τιμή μπορεί να βρεθεί για έναν άνθρωπο, από το να συμβάλλει στην ενίσχυση των ανθρώπων και στην πορεία τους προς την αιωνιότητα; Αλλά και ποιά πρόσκληση εθελοντικής προσφοράς μπορεί να ενεργοποιήσει το φιλότιμό μας, όταν αυτή προέρχεται από το στόμα του ίδιου του Κυρίου και Σωτήρα μας;
Μεγαλειώδες λοιπόν το έργο, στο οποίο μας καλεί ο Χριστός. Ποιά είναι όμως τα χαρακτηριστικά του; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό δίνεται σήμερα μονολεκτικά και περικλείεται στη λέξη «Σταυρός».
Είναι γεγονός πως με τη λέξη αυτή συνήθως περιγράφουμε την μεγάλη δυσκολία και τον μεγάλο πόνο. Όταν ακούσουμε για άνθρωπο πως «κουβαλάει μεγάλο σταυρό», συνήθως εννοούμε πως υποφέρει από μεγάλο πόνο η περνά μία μεγάλη δυσκολία, η οποία τον ταλαιπωρεί και μάλιστα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ο Σταυρός του Χριστού μας, όμως, δεν συνδέεται μόνο με τον αβάσταχτο πόνο. Συνδέεται και με την μεγάλη Του αγάπη. Ο Σταυρός του Κυρίου αποτελεί για μας διαρκή υπενθύμιση της κενώσεως του Θεού στο όνομα της αγάπης Του. Πίσω από τον θεολογικό όρο «κένωση» κρύβεται μία έξοδος. Έξοδος του Θεού από την απόλυτη μακαριότητά Του και συνάντηση με τον ταλαιπωρημένο άνθρωπο.
Αν κατανοήσουμε τον σταυρό με αυτήν την σημασία, η σημερινή πρόσκληση του Ευαγγελίου αποκτά νέες και ευρύτερες διαστάσεις. Ο Χριστός μας καλεί να εγκαταλείψουμε την αυτάρκειά μας, να διασπάσουμε τα τείχη του εγωισμού μας, που μας κρατούν περιχαρακωμένους στον μικρόκοσμό μας, να απελευθερωθούμε από την εντύπωση πως εμείς και τα προβλήματά μας είμαστε το κέντρο του σύμπαντος και να νιώσουμε ως δικές μας τις ανάγκες των αδελφών μας.
Καθώς ο Χριστός μας καλεί να απαρνηθούμε τον εαυτό μας, δεν εννοεί να ξεχάσουμε τις ανάγκες και τις επιθυμίες μας. Αντίθετα, μας καλεί να δώσουμε στον εαυτό μας την ευκαιρία να γευτεί την μεγαλύτερη χαρά που μπορούμε να του προσφέρουμε: την χαρά της αγάπης. Ο σύγχρονος κόσμος επιδιώκει να μας πείσει πως η χαρά κρύβεται μόνον στην ικανοποίηση των καταναλωτικών μας αναγκών και στη χρησιμοποίηση των ανθρώπων για τη δική μας ικανοποίηση. Το σημερινό Ευαγγέλιο όμως μας θυμίζει, με τρόπο συγκλονιστικό, την μεγάλη χαρά της εξόδου από το «εγώ» μας. Τη χαρά της ανιδιοτελούς προσφοράς και της ειλικρινούς συμπόνιας, που μας κάνει να νιώθουμε τον πόνο του διπλανού μας ως πόνο δικό μας.
«Σηκώστε λοιπόν τον σταυρό σας και ακολουθήστε με», μας λέει σήμερα ο Χριστός. Ποιός είναι όμως ο σταυρός μας; Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας, όπως ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο Ευθύμιος Ζυγαβηνός και ο Θεοφύλακτος Βουλγαρίας, σε υπομνήματά τους στο Ευαγγέλιο του Ευαγγελιστού Μάρκου, διδάσκουν πως «προσωπικός σταυρός» σημαίνει την ετοιμότητά μας να μαρτυρήσουμε για τον Χριστό με έναν εξίσου επώδυνο θάνατο, όπως ήταν ο δικός Του. Δεν περιορίζονται όμως σε αυτό. Μιλούν για τον Σταυρό ως μία διαρκή αυταπάρνηση, μία διαρκή σταύρωση του εγωισμού μας, που πρέπει να χαρακτηρίζει ολόκληρη την ζωή μας, ως μία διαρκή προθυμία και ετοιμότητα ανακούφισης του πόνου του αδελφού μας και συμβολής στη σωτηρία του. Άρα, λοιπόν, ο προσωπικός μας σταυρός αποτελεί την προσωπική μας κένωση. Όπως στον Γολγοθά, στο πρόσωπο του Χριστού μας, σταυρώθηκε ο παλαιός άνθρωπος, ο ταλαιπωρημένος και αιμόφυρτος από τις συνέπειες του εγωισμού και της αμαρτίας, έτσι κι εμείς, δια του προσωπικού μας σταυρού, σταυρώνουμε το εγωιστικό μας φρόνημα, ακολουθώντας τον δρόμο του Αναστάντος Θεανθρώπου και μετατρέποντας την εγωκεντρική μας ζωή σε διαρκή έξοδο και συνάντηση αγάπης με τον συνάνθρωπό μας. Εκεί αποσκοπεί η πνευματική και ασκητική οδός, στην οποία μας καλεί η Εκκλησία. Μέσω αυτής, γινόμαστε δικοί Του. «Αυτοί που ανήκουν στον Χριστό», λέει ο ιερός Χρυσόστομος στην τέταρτη κατήχησή του, «έχουν σταυρώσει την σάρκα τους με τα πάθη και τις επιθυμίες της». Είναι η κατάσταση στην οποία, τα ιδιαίτερα χαρίσματα, οι κλήσεις μας και οι δεξιότητές μας εντάσσονται σε μία ύψιστη αποστολή, στη δική Του αποστολή που δεν είναι άλλη από την διαρκή διακονία του αδελφού μας.
Αδελφοί μου,
Η Εκκλησία αποτελεί το σώμα του Χριστού επεκτεινόμενο εις τους αιώνες. Ο Χριστός, δια των Μυστηρίων της Εκκλησίας και δια της Χάριτος των Αγίων και ιδιαιτέρως της Παναγίας μας, βρίσκεται διαρκώς «εν μέσω ημών». Η πρόσκλησή Του απευθύνεται προς τον καθένα μας. Ο Χριστός αναζητά συνεργούς στο έργο Του. Η Εκκλησία Του μας χρειάζεται. Κάθε χάρισμα μπορεί να συμπληρώσει το έργο Του. Κάθε προθυμία προσφοράς γίνεται μαρτυρία της παρουσίας Του στον κόσμο. Όποιος ακολουθήσει τον Χριστό στον δρόμο της προσφοράς και της αυταπάρνησης, θα γευτεί από αυτή κιόλας την ζωή την χαρά του Παραδείσου. Διότι ο παράδεισος δεν είναι τόπος αλλά τρόπος ζωής. Ζωής, αγάπης και ένωσης με τον Θεό, την αιώνια πηγή της χαράς. Αυτό υπόσχεται σήμερα ο Χριστός μας, αυτό διδάσκουν οι Πατέρες μας, αυτό επιβεβαιώνουν οι άγιοί μας, σε αυτό προτρέπει και ο Απόστολος Παύλος στην προς Γαλατάς επιστολή του:
«Αλλήλων τα βάρη βαστάζετε, και ούτως αναπληρώσατε τον νόμον του Χριστού» (6,2). Δηλαδή, να σηκώνετε ο ένας το φορτίο του άλλου και έτσι θα εφαρμόσετε πλήρως τον νόμο του Χριστού.
