«Λαβωμένη» εκτιμάται ότι θα εξελιχθεί η φετινή παραγωγή μήλων, τόσο στην χώρα μας όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ενώ το προϊόν που θα φτάσει τελικά στο ράφι αναμένεται ακριβότερο, αν και οι αγρότες, όπως όλα δείχνουν, δεν θα επωφεληθούν απ’ την τελική τιμή.
Οι δυσκολίες ξεκίνησαν κατά την καλλιεργητική περίοδο και ειδικά την άνοιξη κατά την ανθοφορία, όπου η περιορισμένη επικονίαση δημιούργησε προβλήματα στην καρπόδεση. Συνάμα οι λιγοστές βροχοπτώσεις για αρκετούς μήνες, οι αυξανόμενες προσβολές από παράσιτα (φουζικλάδιο) και το υψηλό κόστος παραγωγής συντέλεσαν ώστε η παραγωγή τη φετινή σεζόν να κινηθεί σε χαμηλά επίπεδα.
Την χαριστική βολή όμως φαίνεται ότι έδωσαν τα έντονα καιρικά φαινόμενα που έφερε ο Daniel, όπου βρήκε την παραγωγή λίγο πριν την συγκομιδή και τα δέντρα φορτωμένα μήλα, παίρνοντας μέρος απ’ αυτήν.
Έτσι, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις η μείωση στην παραγωγή μήλων στην Ελλάδα αναμένεται ότι θα αγγίξει το 34% φτάνοντας τους 212.000 τόνους έναντι των 321.000 τόνων το 2022, ενώ στο 3,3% εκτιμάται η μείωση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, φτάνοντας τους 11.411.000 τόνους έναντι 11.796.000 τόνων το 2022. Όμως στις ευρωπαϊκές κόκκινες ποικιλίες Ρεντ Ντελίσιους που ενδιαφέρουν περισσότερο τα ελληνικά μήλα η μείωση αναμένεται να φτάσει στο 10%, συγκριτικά με την περσινή χρονιά.
Τι δείχνουν τα στοιχεία
Τα νέα, σε ότι αφορά τις ποσότητες, δεν φαίνεται όμως να είναι καλύτερα για τις περισσότερες παραγωγικές χώρες. Μετά την παραγωγή ρεκόρ το 2022/23, η Πολωνία, η μεγαλύτερη παραγωγός χώρα της ΕΕ, φαίνεται ότι θα φτάσει σε λιγότερο από 4 εκατ. τόνους. Επιπλέον, χαμηλότερη του μέσου όρου συγκομιδής αναμένεται η παραγωγή στην Ιταλία και στη Δανία, ενώ αυξημένη αναμένεται ότι θα είναι της Γαλλίας.
Αντίστοιχα μειωμένη κατά 3,6% εκτιμάται ότι θα είναι η παραγωγή στις ΗΠΑ, φτάνοντας τους 4.500.000 τόνους, ενώ πάνω από 30% αναμένεται η μείωση για την Ινδία, η οποία θα αγγίξει τους 1.900.000 τόνους.
Παράλληλα, σύμφωνα με την τελευταία βραχυπρόθεσμη μελέτη της Κομισιόν, εκτιμάται ότι τόσο η κατανάλωση όσο και οι ευρωπαϊκές εξαγωγές αναμένεται ότι θα καταγράψουν αρνητικό πρόσημο. Μάλιστα, οι εξαγωγές νωπών μήλων της ΕΕ αναμένεται ότι μειωθούν τη σεζόν 2023/24 κατά 8% σε ετήσια βάση, λόγω της χαμηλότερης παραγωγής αλλά και τις και σημαντικά χαμηλότερες εξαγωγές προς την Αίγυπτο λόγω των περιορισμών που έχει θέσει η χώρα στις εισαγωγές της.
Στη Ζαγορά
Κόστος, κόπος και χρόνος. Στις τρεις αυτές λέξεις περικλείεται ο γολγοθάς των παραγωγών στη Ζαγορά Πηλίου, στην περιοχή με συνώνυμο την μηλοκαλλιέργεια, η οποία αποτελεί και το μοναδικό τρόπο επιβίωσης των ντόπιων.
Περίπου 800 παραγωγοί από τη Ζαγορά, το Πουρί και τη Μακρυρράχη, οι οποίοι βρίσκονται στην «ομπρέλα» του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς Πηλίου, γνωστός για τα μήλα ZAGORIN, κατάφεραν με περίσσια προσπάθεια να φέρουν εις πέρας τη συγκομιδή, μέρος της οποίας χάθηκε τόσο από τα προβλήματα κατά την περίοδο της ανθοφορίας όσο και από το πέρασμα της η κακοκαιρία Daniel.
Οι πρώτες μέρες, όπως σε όλες τις πληγείσες περιοχές ήταν εφιάλτης: Κτήματα κατεστραμμένα, δέντρα ξεριζωμένα, μήλα να σαπίζουν στο χώμα, χωράφια πλημμυρισμένα. Όμως όλα αυτά έρχονται να επισκιαστούν από το μεγαλύτερο των προβλημάτων, που είναι η διαλυμένη αγροτική οδοποιία και το κατεστραμμένο οδικό δίκτυο, τα οποία δημιούργησαν συνθήκες αποκλεισμού τόσο από το βιος τους, όσο και της διακίνησης του προϊόντος στα σημεία πώλησης.
Χαρακτηριστικό είναι ότι όσα μήλα δεν συγκομίστηκαν ήταν ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο. Έμειναν στα δέντρα καθώς οι παραγωγοί δεν μπόρεσαν να φτάσουν σε αυτά. «Προφανώς και δεν συγκομίσαμε όλη την παραγωγή που θα είχαμε σε ομαλές συνθήκες αλλά καταφέραμε να συγκεντρώσουμε μια κρίσιμη ποσότητα ώστε να βγάλουμε τη χρονιά», λέει στον ΟΤ ο γενικός διευθυντής του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς Πηλίου Διονύσης Βαλασσάς.
Με …πρόχειρες εργασίες στην αγροτική οδοποιία και χάρη στην κινητοποίηση όλων, για το χωριό που ζει από το μήλο, η συγκομιδή έχει σχεδόν ολοκληρωθεί, με τις ποσότητες να αγγίζουν τους 9.500 με 10.000 τόνους, μειωμένους συγκριτικά με τους 16.000 τόνους της περσινής παραγωγής.
«Έχουμε χειμώνα μπροστά μας»
«Έχουμε χειμώνα μπροστά μας και χρειάζονται έργα υποδομής και αποκατάστασης του κεντρικού και αγροτικού δικτύου. Η μεγάλη αγωνία μας αυτή την στιγμή είναι η άσχημη κατάσταση του οδικού δικτύου προς Βόλο ώστε να έχουμε πρόσβαση στις αγορές», εξηγεί ο κ. Βαλασσάς.
Και αυτό γιατί το να διασχίσουν το οδικό δίκτυο προς τον Βόλο αποτελεί πραγματικός γολγοθάς και η αποστολή των φορτίων έχει μετατραπεί σε βραχνάς. Μόλις 6 χιλιόμετρα έξω από την Ζαγορά με κατεύθυνση το Βόλο τα φορτηγά του Συνεταιρισμού πρέπει να διασχίσουν μια γέφυρα, η οποία όμως δεν «αντέχει» τα μεγάλα οχήματα αγροτικών προϊόντων, παρά μόνο αυτά που ζυγίζουν έως 20 τόνους.
«Υπάρχει μια γέφυρα 6 χλμ προς τον Βόλο από την οποία μας εγκρίνουν να περάσουμε οχήματα μέχρι 20 τόνους, δηλαδή δεν μπορούμε να περάσουμε βαριά οχήματα αγροτικών προϊόντων. Το αποτέλεσμα είναι να φορτώνουμε τα μήλα σε μικρά φορτηγά τα οποία πηγαίνουν έως ένα σημείο και μετά να τα μεταφορτώνουμε στα μεγάλα, που σημαίνει σχεδόν διπλασιασμό στο κόστος της μετακίνησης αλλά και χαμένο χρόνο».
Αυξημένη η τιμή στην αγορά
Προσπερνώντας αυτά τα εμπόδια και έχοντας ως πλεονέκτημα την ποιότητα, η οποία παρά τις δυσκολίες παραμένει εξαιρετική, οι τιμές παραγωγού για το μήλο Zagorin αναμένεται να κινηθούν σε ικανοποιητικό επίπεδο.
«Πέρσι είχαμε μεγάλη παραγωγή και βγήκαμε στην αγορά σχετικά φθηνά. Φέτος, με την μικρότερη παραγωγή, τις ζημιές της κακοκαιρίας και τις πληθωριστικές πιέσεις, οι οποίες αφορούν και εμάς ως κόστος καλλιέργειας και ζωής, θα βγούμε στην αγορά σχετικά αυξημένα, σε λελογισμένα επίπεδα όμως κρατώντας μια ισορροπία, ώστε να στηρίξουμε τον κόσμο της Ζαγοράς αλλά και τους καταναλωτές που μας τιμούν για να μπορούν να μας αγοράσουν», τονίζει ο κ. Βαλασσάς.
Πάντως πέρσι, η τιμή στον παραγωγό ήταν στα 0,55 – 0,60 ευρώ/κιλό, ενώ η τιμή στο ράφι έφτανε τα 2 ευρώ/κιλό.
Σχεδόν 50% οι απώλειες στην Αγιά Λάρισα
Δύσκολη χρονιά είναι η φετινή και για τους παραγωγούς της Αγιάς Λάρισας μιας και στο τελείωμα της συγκομιδής των κόκκινων ποικιλιών και ενόψει των πράσινων, οι απώλειες σύμφωνα με τις εκτιμήσεις φτάνουν ακόμα και στο 50%.
Ο ήπιος χειμώνας, οι έντονες βροχοπτώσεις και οι προσβολές του φουζικλάδιο συντέλεσαν αρχικά στην μείωση της παραγωγής, ενώ μέρος της χάθηκε από τον Daniel.
«Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τις καλλιέργειες σε μεγάλο βαθμό και αυτό το βιώνουμε χρόνο με το χρόνο έντονα», λέει στον ΟΤ ο Γιώργος Ζέικος, πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Κίσσαβος Αγιάς Λάρισας.
Το μήλο υποφέρει
Ανασταλτικός παράγοντας για τη συνέχεια της καλλιέργειας αποτελούν τόσο οι χαμηλές τιμές παραγωγού όσο και τα αυξημένα κοστολόγια. «Δεν μπορούμε να επιβιώσουμε πλέον καλλιεργητικά, καθώς το μήλο έχει έξοδα 0,40 ευρώ/κιλό και όταν πουλάς 0,20 ευρώ/κιλό, όπως έγινε πέρσι, καταλαβαίνετε ότι αυτό δημιουργεί εμπόδια και δυσκολίες για τη συνέχεια της καλλιέργειας», επισημαίνει ο πρόεδρος του ΑΣ Κίσσαβος.
Παρόλα αυτά, η φετινή τιμή είναι ικανοποιητική, με αυτή να διαμορφώνεται στις πράσινες ποικιλίες στα 0,55 με 0,60 ευρώ/κιλό, ενώ οι κόκκινες ποικιλίες κινηθήκαν σε πιο χαμηλό επίπεδο φτάνοντας τα 0,35 έως 0,45 ευρώ/κιλό, χωρίς όμως να αφήνει περιθώρια κέρδους στους παραγωγούς, όπως μας λέει ο κ. Ζέικος.
Πάντως τροχοπέδη σε καλύτερες τιμές για τον παραγωγό αποτελεί κάθε χρόνο, όπως μας εξηγεί ο πρόεδρος, η Πολωνία, καθώς τα μήλα «φεύγουν» από κει σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές. «Μέχρι στιγμής η Πολωνία έχει κρατήσει τις τιμές, όμως αναμένουμε τις κόκκινες και κίτρινες ποικιλίες για να δούμε πώς θα διαμορφωθούν οι τιμές», σημειώνει.
Απαξίωση και εγκατάλειψη
Τον τελευταίο χρόνο πάνω από 1.000 στρέμματα μηλοκαλλιέργειας εγκαταλείφθηκαν, καθώς οι παραγωγοί λόγω των αυξημένων εξόδων αδυνατούσαν να συνεχίσουν την καλλιέργεια. «Πολλοί απ’ αυτούς κατέληξαν να κάνουν άλλα επαγγέλματα για να πληρώσουν τα χρέη από την καλλιέργεια και να συντηρήσουν τις οικογένειες τους», μας λέει ο κ. Ζέικος, επισημαίνοντας την ανάγκη να παρθούν συγκεκριμένα μέτρα όπως η αναδιάρθρωση των καλλιεργειών και η αύξηση του ποσού της συνδεδεμένης στήριξης προκειμένου οι παραγωγοί να καταφέρουν να μείνουν στα χωράφια τους.
«Χρειάζεται να προσαρμοστεί το πρόγραμμα της αναδιάρθρωσης των καλλιεργειών και να εφαρμοστεί στοχευμένα σε μικρές εκμεταλλεύσεις, ατομικά ώστε να μπορεί ένας παραγωγός να έχει τη δυνατότητα να αλλάξει το χωράφι του αλλά και να αποζημιωθεί από το κράτος για 2-3 χρόνια, μέχρι να μπει σε ένα άλλο είδους καλλιέργεια», λέει χαρακτηριστικά.
