Ανακαλύφθηκαν τα αρχαιότερα αντικείμενα προϊόν επεξεργασίας του ξύλου.
Πριν από 476 χιλιάδες χρόνια στην κεντρική Αφρική μακρινοί μας πρόγονοι έκοβαν δέντρα και μετέτρεπαν το ξύλο σε διαφόρων ειδών εργαλεία ενώ εντοπίστηκε επίσης ένα εύρημα που θα μπορούσε να καταχωρηθεί ως η παλαιότερη γνωστή ξύλινη κατασκευή στον κόσμο.
Υπολείμματα αυτής της αρχαίας ξυλουργικής έχουν βρεθεί σε έναν αρχαιολογικό χώρο στη Ζάμπια που ονομάζεται Καταρράκτες Καλαμπό (Kalambo Falls). Οι ερευνητές δεν μπορούν να προσδιορίσουν με ακρίβεια την πιθανή δομή, η οποία θα μπορούσε να ήταν μια υπερυψωμένη πλατφόρμα, ένα καταφύγιο ή κάτι εντελώς άλλο. Ό,τι κι αν ήταν πάντως αυτό το δημιούργημα, χρονολογείται τουλάχιστον 100 χιλιάδες έτη την εμφάνιση του Homo sapiens, το ανθρώπινο είδος από το οποίο προέρχεται ο σύγχρονος άνθρωπος δηλαδή εμείς.
Το ξύλο τείνει να αποσυντίθεται γρήγορα στο έδαφος. Εάν διατηρούνταν σε αρχαιολογικούς χώρους τόσο πιστά όσο υλικά όπως η πέτρα ή το κόκκαλο, «πιθανότατα θα χρησιμοποιούσαμε τον όρο εποχή του ξύλου αντί για την εποχή του λίθου» λέει ο Λάρι Μπάρχαμ αρχαιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας που παρουσιάζει τα ευρήματα της στην επιθεώρηση «Nature»
Όταν οι Καταρράκτες Καλαμπό ανασκάφηκαν για πρώτη φορά στις δεκαετίες του 1950 και του 1960 οι αρχαιολόγοι βρήκαν πέτρινα εργαλεία και ξύλινα αντικείμενα που μπορεί να ήταν εργαλεία, καθώς και ένα μεγάλο ξύλινο αντικείμενο που ερμηνεύεται ως μέρος μιας κατασκευής. Αλλά ήταν δύσκολο να πει κανείς την ηλικία των ξύλινων αντικειμένων ή αν τα είχαν φτιάξει άνθρωποι.
Ο Μπάρχαμ και η ομάδα του άρχισαν να επισκέπτονται τους καταρράκτες Καλαμπό στις αρχές της δεκαετίας του 2000 για να χρονολογήσουν την τοποθεσία χρησιμοποιώντας σύγχρονες τεχνικές και να κυνηγήσουν περισσότερα πέτρινα εργαλεία. «Δεν περιμέναμε να βρούμε ξύλο», λέει ο Μπάρχαμ.
Όμως, την πρώτη ημέρα μιας ανασκαφής του 2019, οι ερευνητές γλίστρησαν από μια πλαγιά στις όχθες του ποταμού Καλαμπό και παρατήρησαν ένα κομμάτι ξύλου να προεξέχει από ένα γκρεμό. Οι ανασκαφές στην υδάτινη τοποθεσία βρήκαν πολλά κομμάτια ξύλου που φαινόταν ότι είχαν τροποποιηθεί, καθώς και μια μεγάλη έκπληξη: ένα κούτσουρο μήκους 1,4 μέτρων που είχε κωνικά άκρα και μια βαθιά σκαλισμένη εγκοπή όπου στηριζόταν σε ένα άλλο μεγάλο κομμάτι ξύλου .
Πολλά από τα ξύλινα αντικείμενα έφεραν σημάδια σκόπιμης τροποποίησης, όπως σημάδια από ξύσιμο, που έμοιαζαν με εκείνα σε ξύλινα αντικείμενα από άλλες υδάτινες τοποθεσίες που χρησιμοποιούσε ο Homo sapiens και σε ξύλινα αντικείμενα που οι ερευνητές κατασκεύασαν οι ίδιοι χρησιμοποιώντας προβιομηχανικές τεχνικές. Ένα από τα μικρά αντικείμενα φαινόταν σαν εργαλείο για σκάψιμο ενώ κάποιο άλλο φαινόταν να έχει λειτουργία σφήνας.
Στην περιοχή αυτή δεν έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα ανθρώπινα απολιθώματα και βάση της χρονολόγησης των ξύλινων ευρημάτων και των ανθρωπολογικών ευρημάτων ευρύτερα στη Ζάμπια δημιουργούν βάσιμες υποψίες ότι οι πανάρχαιοι ξυλουργοί ανήκαν σε κάποιο άγνωστο είδος ανθρώπων και αναμένεται να ξεκινήσει ένα νέος παράλληλος κύκλος ερευνών στην περιοχή για τον εντοπισμό κάποιων ιχνών αυτών των ανθρώπων.
